Takım ruhu ve patates cipsi

Yönetim ve insan kaynakları alanlarıyla ilgilenenler bilir, bu alanda ülkemiz insanının pek birikimi yoktur. Eğer yönetim alanında bir araştırma yapıyorsanız yabancı kaynaklara başvurmak zorunda kalırsınız.
Yani yalın üretim, verimlilik, performans ölçümü, eğitim, eleman seçme-yerleştirme gibi alanlarda uygulanan metodların büyük bir çoğunluğu batılı kaynaklardan bize geçmiştir. Bazen öyle kavramlar vardır ki Türkçe'ye çevirisi zor olduğundan aynen İngilizce olarak kullanılır iş hayatımızda. Mesela 'top grading' gibi...

HER ŞEYİMİZ FARKLI
Sabahları gevrek, boyozla kahvaltımızı yapar Chicagolu bir profesörün John, Michael ve Elenor için geliştirdiği performans ölçme kriterlerini Ahmet, Mahmut ve Zeynep'e nasıl uygulayacağımızı tartışırız. Bizimkiler gevreğin kağıda düşen susamlarını parmağıyla üzerine bastırıp sonra da ağzına atmayı sever. Oysa John'la Michael öyle mi? İncecik iki tost ekmeğinin arasına soğuk fasulye yemeğini sıvayıp bir parça domuz ve yumurtayla mideye indirir.
Batı dünyasının 'iş yapış kültürü'ne özgü bir takım uygulamaların bizim dünyamızla çok uyumlu olmadığını düşünüyorum ben.
Sinir olduğum konulardan birisi de 'Team Spirit' yani 'Takım Ruhu'. (İthal kavramlar olduğu için İngilizcelerini de yazıyorum.) Ben size kısaca izah edeyim: Aynı işte çalışan bir grup insan bir haftasonu aileleriyle bir arada olmak yerine bir dağın başında bir araya toplaşırlar. Daha sonra kocaman bir kütük bulunur ve herkes elbirliği ile o kütüğü bir aşağa bir yukarı taşır. Alın size takım ruhu... Halbuki o kırda bayırda bir mangal yapsanız veya bir çiğ köfte yoğursanız ne var sanki? Yani kütük taşımak yerine herkes sırayla mangalı yellese veya çiğ köfteyi yoğursa olmuyor mu?
İşte itiraf ediyorum, danışmanlık firmaları "Bu haftasonu filanca şirket çalışanlarıyla bir takım çalışması yapacağız. Siz de katılır mısınız?" diye sorduklarında bu yüzden cevabım hep 'hayır' oluyor. Lütfen darılmayın, tek izin günümü kütük taşıyan on tane adamı seyrederek geçiremem ben.
Bir de tekne turları var. "Çalışanlarınızla birlikte bir haftasonu tekneyle bir adaya gidip gelsek bakın takım ruhu nasıl gelişiyor" cümlesiyle başlayan bir önermenin çeşitli sakıncaları vardır. Öncelikle en değer verdiğiniz çalışanlarınızı bir tekneye doldurup açık denize bırakmak külliyen yanlış.
Tekne rıhtıma yanaştığınızda muhasebe müdürünüzün olmadığını farkedebilirsiniz veya ihracat müdürünüzü halatlara dolanmış direkte asılı görebilirsiniz.
"Time Management, Stress Management, Anger Management" yani "Zaman Yönetimi, Stres Yönetimi, Öfke Yönetimi" gibi kavramlar elbette kişisel gelişim anlamında çok faydalı, ancak Batı'da bu kavramların içi dolu. Yani zaman yönetimi bilimsel bir disiplin. İnsanlar okumuşlar, doktoralar yapılmış, profesörlükler almışlar. Binlerce denek üzerinde araştırmalar yapılmış ve bilimsel sonuçlara varılmış. Yani bilim adamları özgün fikirler ortaya koymuş.

İŞTE SENTEZ
Eğer siz İngiltere veya Amerika'da bir kursa gidip aldığınız sertifikayla veya okuduğunuz bir kitaba dayanarak Türkiye'de bu konuları geliştirmek istiyorsanız iş baştan biraz sakat oluyor.
Bana sorarsanız Türk bilim adamları Batı dünyasındaki iş yapış kültürü ile Türklerin iş yapış kültürü arasında bir sentez oluşturmalı.
Her neyse bu sıralar patates cipsine kafayı fena taktım. Öyle lezzetli ki anlatamam. Hele bir tanesi var ki yiyince sanki sucuk ekmek yemiş gibi oluyorsunuz.
Amerikan cipsinde Türk tadı. İşte ben buna 'sentez' derim.
İyilikle kalın...