Tiyatrocuların kavgası...

Geçtiğimiz günlerde Yeni Asır'da haberini yaptığımız olayı bilmeyenler için önce bir hatırlatalım. Yönetmen Yücel Erten, İzmir Devlet Tiyatrosu'nda Bertolt Brecht'in "Sezuan'ın İyi İnsanı" adlı oyununu sahnelemek ister. Ancak projede rol almasını istediği sanatçılar DT'nin lokomotif oyuncuları olduğu için birkaç eserde birden görev almaktadırlar. Bu yüzden, fazladan bir oyunun daha yükünü sırtlamak istemezler ve Erten Hoca'nın teklifini reddederler. Çünkü bir oyuncunun rolü geri çevirme hakkı da vardır...
Ama duruma bozulan Yücel Erten'in facebook'taki duvarına, "İzmir Devlet Tiyatrosu'na 'Sezuan'ın İyi İnsanı'nı aramaya çıkmıştım. Bulamadım, dönüyorum..." yazarak tepkisini dile getirmesi üzerine sanal alemin suları bulanıverir. Olay, 'iyi insan' algısı üzerinde yoğunlaşan ve rolü reddettikleri için kötülendiklerini düşünen İzmir oyuncularının karşıt yorumlarıyla büyür. Ve Yücel Hoca'nın da ağzına yakışmayacak bir üslup takınmasıyla, gayet nahoş bir atışmanın diyalogları örülür 'yorumlar' bölümünde...
***
Bu köşede şimdiye kadar ne kimseyle kişisel bir tartışmaya girdim, ne de başkalarının kişisel tartışmalarından yazılarıma bir paye çıkarmaya yeltendim. O nedenle facebook'ta Erten Hoca ile oyuncuların diyaloğu sırasında geçen kimi kötü sözler, genellikle okuyucu açısından çarpıcı bulunacağı düşüncesiyle gazeteci kısmını cezbetse bile, ben işin o tarafında değilim.
Sadece bu tartışmaları referans noktası kabul ederek, devletin sanat kurumlarındaki kadrolaşmanın yanlışlıkları üzerinde durmak istiyorum. Elbette Devlet Opera ve Balesi ile Senfoni Orkestrası'nın da bu konuda Devlet Tiyatroları'ndaki çarpıklıktan kalır yanı yok.
***
Yücel Erten gibi değerli bir hoca ve yönetmenin İzmir DT'de oyun koyması, bana kalırsa kentin sanat yaşamı açısından güzel bir fırsat olurdu. Umarım öfkeyle kalkıp zararla oturularak, Erten'e İzmir'in kapıları kapatılmamıştır. Sonuçta başarılı bir yönetmenin, davet edildiği bir kentin tiyatrosunda iyi oyuncularla çalışmak istemesini çok görmemek lazım.
Ha, kendisine "Bu tiyatroda sizin istediğiniz tarzda fazla oyuncu yok. Bizim yatan oyuncularımızın da sayısı fazla, o yüzden çalışmak istediğiniz isimler birden fazla oyunda rol aldığı için kusura bakmayınız" deniliyorsa, adamın da buna bozulmaya bal gibi hakkı vardır. Neden? Çünkü bu idari bir sorundur ve tiyatronun tüm oyuncularından eşit ya da en azından birbirine yakın düzeyde verim alınamayışı Erten'in sorunu değildir. Ay sonunda bankamatiği makineye sokup maaşı cebe indirirken bir oyuncunun diğerinden farkı var mı? Tüm kadrodan hakkaniyetli bir şekilde faydalanabilse, belki de Erten'in çalışabileceği sanatçıların 'ret' çekme derdi kalmayacaktı.
***
Yücel Hoca bozulmakta haklı. Ya onun oyununda rol almayı istemeyen sanatçılar haksız mı? Hiç değiller. Birçoğuyla bu konuları her zaman konuşuyoruz. Bu olaydan sonra da fikrini aldığım arkadaşlarım oldu. Onlar da, "Neden yıllardır sahne yüzü görmeyen oyuncular varken tüm yükü hep belli isimler çekmek zorunda kalıyor" diye hayıflanıyorlar. Yani eşitsizlikten ve adaletsizlikten mustaripler.
Bu sadece İzmir'de değil, tüm Devlet Tiyatroları'nın genelinde kronikleşmiş bir hastalık. Bırakın yıllardır oynamayanları, kadrosunda yer aldıkları tiyatronun semtine uğramayanlar var.
***
Adam Diyarbakır'ın kadrosunda ama İstanbul'da yaşıyor. Çünkü dizilerde rol kesmek daha tatlı geliyor.
İşin içine daha çok para ve popülizm girince oyuncunun hası kesilip, her ay sahnelerde ter döken arkadaşlarının yüzlerini dahi görmeden maaşı cebe indiren ilkesiz isimleri Devlet Tiyatroları'ndan ayıklayacak bir sistem değişikliğine acilen ihtiyaç var.
Ne yazık ki bugünkü kadro yapılanması, tiyatro müdürlerine de durumla başa çıkabilme şansı vermiyor.
Çünkü yan çizenlerden hesap soracak bir mekanizma işlemiyor.
Bu yüzden 'iyi oyunculara' da, Erten'e de hak vermek lazım...
Ama durun bakayım, Yücel Erten de bir zamanlar DT Genel Müdürü'ydü değil mi?
Acaba o zamanlar durum nasıldı?