Paniğe gerek yok

Türk Silahlı Kuvvetleri Fırat'ın doğusuna "Barış Pınarı Harekatı" başlattı. Türkiye'nin güvenliği için o coğrafya teröristlerden temizlenerek bir koridor oluşturulacak. Ordumuzun yolu açık olsun. Dualarımız onlarla. Hiç bir askerimizin burnu bile kanamadan döneceği bu operasyonun doğal olarak piyasalara yansıması oluyor.
Finansal davranışın gereği mali piyasalarda pozisyonu olan tasarruf sahipleri jeopolitik risklerin arttığı algısı ile hızlı şekilde kendilerini daha güvende hissedeceği pozisyonları almaya çalışıyorlar. Bir yerde tasarrufçu refleksinin devreye girdiğini söyleyebiliriz.
Örneğin hisse senetleri jeopolitik risklerin artmasından en fazla nasibini alan finansal araçlar oluyor. Ardından döviz geliyor.
BIST 100 endeksi 22 Eylül'de 105 binlere kadar çıkmış sonrasında hızlı yükselişin doğal sonucu kar realizasyonları gelmiş ve 103 binlere çekilmişti. Barış Pınarı Harekâtı başladıktan sonra 98 binlere kadar indi.
Yabancı yatırımcıların başlattığı çıkışa yerli yatırımcılar da katılınca hızla çıktığı gibi hızla da düşmüş oldu.
PARA İKAMESİ OLMAMALI
4 Ekim'de 5,69 seviyesinde olan dolar TL kuru da kademe kademe yükselerek 5,88'lere kadar tırmandı. Borsadaki hisse senedi pozisyonlarını boşaltan ya da azaltan yatırımcılar satıştan elde ettikleri TL'yi zaman kaybetmeden dolara dönüştürdüler.
BDDK verilerinden TL mevduatlarından döviz tevdiat hesaplarına geçişin pek olmadığını rahatlıkla izleyebiliyoruz. Son yayımladıkları rakamlara göre halen TL mevduat seviyesi 1 trilyon 112 milyar TL'lerde, döviz hesapları ise 1 trilyon 241 TL'lerde seyrediyor. Kısacası para ikamesi şimdilik kayda değer ölçüde olmamış. Malum tasarruf sahiplerinin dövizde kendilerini güvende hissetme davranışları ekonomiyi sıkıntıya sokuyor. Dolarizasyon yani kendi ulusal parasını bırakıp dolara yönelmesi kurlara yukarı yönlü baskı yapıyor. Bir de ekonomi dışa bağımlı ise bu durumda ister istemez maliyet cephesinden enflasyon üzerindeki basıncı yükseltiyor.
TEPKİLER SINIRLI OLMUŞ
Son 3 yılda iki askeri operasyon daha yaptı Türk Silahlı Kuvvetleri. 24 Ağustos'ta Fırat Kalkanı" başlamış ve yaklaşık 217 gün sürmüştü. Piyasaların ilk tepkisine baktım.
Borsa 75 binlerden 72 binlere gerilemiş.
Ancak yılsonunu 86 binlerde kapatmış.
Dolar ise 2,95'lerden 3,09'a yükselmiş.
Artış yüzde 4,7 düzeyinde gerçekleşmiş.
Vade bitimine 2 yıl kalmış gösterge tahvil faiz oranları ise ilginçtir yüzde 8,88'den yüzde 8,62'ye inmiş.
Geçen sene 20 Ocak tarihinde başlayan "Zeytin Dalı" operasyonunda da benzer resme tanık oldum. Dolar 3,75'lerde iken yaklaşık 1 ayda 3,80'lerde yatay seyre geçmiş. Kur artışı yüzde 1,4'lerde kalmış.
Yine hisse senetleri abartılı tepki vermiş ve 120.701'den 113.590'a düşmüş. Bu arada faizler ki risk primi göstergesidir, aynı şekilde yükselmek yerine yüzde 13,10'dan yüzde 12,55'e inmiş.
Görüldüğü gibi piyasalar siyasi gelişmeleri risk olarak algılıyor ve başlangıcında abartılı tepki verebiliyor. Borsa beklentilerin üzerinde düşüyor, kurlar da beklentilerin üzerinde yükseliyor. Ancak fazla geçmeden piyasalar kendi iç dinamikleri ile düzeltme hareketlerini yapıyorlar. Sonuçta olan panikleyip o furyada daha da düşecek beklentisi ile hisse senedini satanlara ve daha da yükselecek beklentisi ile dolar alanlara oluyor. Bu yüzden irrasyonel kararlar ile kayba uğramamak için paniğe izin vermemek gerekiyor. Yani sabırlı davranmak gerekiyor.
Alanım gereği piyasa analizi yapmaya çalıştım. Ancak kuşkusuz önceliğimiz askerlerimizin sağ salim yurda dönmeleri.
Ordumuzun yolu açık olsun. Dualarımız onlarla.