Ekonomide geleceğe yönelik beklentiler

Ekonominin mevcut seyrini ve geleceğe yönelik beklentilerini değerlendirdikleri güven endekslerinin bu ayki verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı. Bu endeksler tüketicilerin ve üreticilerin ekonomiye ne ölçüde güven duyduklarını ölçmesinin yanı sıra ileriye yönelik beklentilerin de belirlenmesi açısından kritik rol oynuyor.
Temmuz ayı rakamlarından üreticilerin olumlu, tüketicilerin ise daha temkinli olduklarını görüyoruz.
Tüketici Güven Endeksi pandemiden bu yana dalgalı bir seyir izliyor. Pandemide 78,1'lere kadar gerileyen endeks Mart ayında 86,7 seviyesine çıkmıştı. Hemen sonraki ay yüzde 7 civarında kayıp ile 80,2'ye kadar indi. Hazirandaki kısmı toparlanma sonrasında bir kez daha aşağı geldi. Şimdiki değeri 79,5. Net bir şekilde görülüyor ki tüketiciler tüketici davranışlarında kararsız kalıyorlar.

DAYANAKLI MAL ALMA PLANLARI
Temmuz verilerinin alt kırılımları gerçekten ilginç detaylar içeriyor. Örneğin gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumla ilgili beklentileri ortalamayı aşarken gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında artış yönlü beklentileri olmuş.
Gelecek 12 ay içinde dayanıklı tüketim malı almayı düşünürlerken aynı süreçte otomobil ve ev almaktan ya da konut tadilatı yapmaktan yana fikir beyan etmemişler. Uzun süredir çok düşük seviyelerde kalan bu kalemler bu ayda da benzer şekilde bir patika izlemiş. Gelecek 12 ay içinde konut alma sorusu sonuçlarına göre endeks ancak 9,3 değerine gelmiş.
Otomobil ile ilgili olan endeks değeri ise sadece 14. Yeri gelmişken endeksin metodolojisi ile ilgili kısa bir hatırlatma yapalım. Endeks değerlerinin 100'ün altında olması tüketicilerin ilgili konuda güven duymadıklarını, 100'ün üzerinde olması da güven duyduklarını gösteriyor.

ÜÇ SEKTÖRDEKİ MEVCUT DURUM
Gelecek, mevcut ve geçen zaman dilimlerine yönelik 18 sorunun sadece 2 tanesi değer olarak 100 seviyesini aşabilmiş.
Birisi "geçen 3 aya göre gelecek 3 aylık dönemde yarı dayanıklı tüketim malı alma düşüncesi" ve diğeri "geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde ücretlerin değişimine ilişkin beklentiler". Gelecek 12 ayda genel ekonomik durum, kendi mali durum beklentiniz, tasarruf yapma, borç kullanma ve işsiz sayısı gibi sorularla ilgili beklentilerinin tamamı 100 değerinin altında.
Gelelim sektörel açıdan üretici kesiminin öngörülerine...
Üreticiler tüketicilere nazaran daha iyimserler. Temmuz ayında perakende, hizmet ve inşaat sektörü temsilcilerinin beklentilerini yansıtan endeks rakamları belirgin bir şekilde yükselmiş. Geçen sene pandemi de dip yapan perakende, hizmet ve inşaat sektörleri güven endeksleri biraz asimetrik bir şekilde toparlanma gösteriyorlardı. Bunu da doğal karşılamak lazım... Malum pandemi sektörleri farklı ölçülerde etkiledi. Perakendeye olumlu yansırken hizmet sektörüne tamamen olumsuz yansıma söz konusu olmuştu. 78,2'ye kadar gerileyen perakende Temmuz ayında 109,6'ya kadar çıktı. En çok etkilenen hizmet ise en fazla düzelme yaşayan sektör oldu. 53,8 ile dip yaptıktan sonra 114,8'e kadar tırmanmayı başardı. İnşaat ise 50,9'a indikten sonra yükselişle bu ay 86,3'e ulaştı. Resim oldukça net... Tüketiciler karamsarlıklarını korurlarken üreticiler daha iyimseler.