TCMB’nin liralaşma stratejisinin detayları

Sizlerin de tahmin ettiği gibi dolarizasyonun tersi para tercihi anlamına geliyor. Yani liralaşma kavramını dolarizasyonu engellemeye yönelik politika seti olarak da tanımlayabiliriz. Merkez Bankası'nın liralaşma tanımı da şöyle; "yeni finansal ürünler, teminat çeşitlendirilmesi ve likidite yönetimi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler vasıtasıyla, Türk lirasının sistemdeki kullanımını merkeze alan bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmaktadır." Bir merkez bankası açısından para politikalarında daha geniş hareket alanına sahip olmak ve fiyat istikrarını tabi ki finansal istikrarı da inşa etmek ve bu bağlamda ulusal paranın tercih edilmesi hayati önem taşır. Özellikle de fiyatlama davranışlarının ve beklentilerin yabancı bir para birimine endekslenmemesini sağlamak ister. Diğer majör para birimleri yerine ulusal parasının kullanılması nihai hedeflerindendir. Merkez Bankası da aynen böyle bir tercih yapıyor. Ciddi boyutlara ulaşan dolarizasyon ve dolara endekslemenin önüne geçmek istiyor. Geçmesi de gerekir. Peki, bunun yolu Enflasyon Raporunda açıkladığı yöntemler olabilir mi?

RAPORDA PAYLAŞILAN ÖNLEMLER
Raporda paylaştığı önlemlere kısaca göz atalım. Geçen yıl uygulamaya koyduğu "kur korumalı mevduat hesaplarını" geçen Aralıkta uygulamaya girmişti. Ekonomi yönetimi bu aracın etkin kullanıldığını ve dolarizasyondan liralaşmaya yönelim olduğunun altını çiziyor. Ancak bu zamana kadarki veriler dolardan TL'ye dönüş yerine normal TL hesaplarından kur korumalı mevduata geçişin çoğunlukta olduğunu gösteriyor. Yine de liradan dolara kaçışın kısmen önüne geçildiği de görülüyor. Liralaşmaya yönelik diğer bir önlem ise yine geçen senenin sonlarında uygulamaya konan bankaların TL yükümlülüklerinin belli bir kısmını dolar ya da euro ile karşılayabilmeleri imkânına son verilmesi idi. Bu yıl içinde altın kullanılması da terk edilecek. Mevcut Türk lirası likidite yönetiminde kullandığı Açık Piyasa İşlemleri ve swap işlemlerinin teminatlandırma yapısında da TL'nin ağırlığının artırılması da Merkez Bankası'nın liralaşma stratejisi kapsamında gündeminde bulunuyor. Yani Bankalararası Para Piyasasında gerçekleştirilen işlemlerde bankalar devlet iç borçlanma araçlarını ve kira sertifikalarını daha yüksek oranda teminat olarak bulundurabilecekler. Geçen sene başlamış olan son bir uygulama da net ihracatçı konumundaki firmalara TL cinsinden reeskont kredisi verilmesi. Amaç ihracatçı firmaların Türk lirası finansmana erişimlerini kolaylaştırmak ve firma bilançolarında yabancı para yükümlülüklerini azaltmak...

SONUÇLARINI ZAMAN GÖSTERECEK
Gerçekten doların ağırlığını belirgin bir şekilde hissettirdiği veriler var. Bankalardaki döviz hesaplarının ağırlığı tüm hesapların yüzde 60'ını geçiyor. Hazine'nin borç stoku kompozisyonunda sabit getirili araçlar sadece yüzde 16'ya denk geliyor. Kalanların büyük kısmı yine dövize endeksli varlıklardan oluşuyor. Sözü fazla uzatmayayım. Evet, saydığımız önlemler liralaşmaya kısmen de olsa katkı yapar. Çünkü büyük çoğunluğu bankalar açısından uygulanması zorunlu. Doğal olarak bankalar için geçerli olan zorunlu karşılık oranları ve rezerv opsiyon mekanizması uygulamalarının tasarruf sahiplerine dolaylı ve sınırlı yansımaları olabilir. Yine de Türkiye'de yerleşiklerin TL dolar arasındaki tercihlerindeki geniş hareket alanını nasıl kullanacaklarını zamanla göreceğiz. O da kuşkusuz güvene dayanıyor. Kısacası ancak tesis edilmiş güven üzerine inşa edilen önlemler etkili olabilir.