Dul ve yetim maaşları konusunda çok fazla düzenleme olduğu için kafalar oldukça karışık.
Bu konuda her gün onlarca soru alıyorum. Özelikle hem babasından hem de eşinden çift maaş almak isteyenler bunun bir yolu olup olmadığını soruyor. 2008 yılı öncesinde meydana gelen ölümlerde farklı kurumlar olmak kaydıyla hem babadan hem eşten maaş alma durumu oluyordu. Ancak 2008 reformuyla birlikte bazı istisnalar dışında bu yol kapanmış oldu. Bu istisnaları da zaman zaman bu köşeden aktarıyorum.
Ancak bugünkü konumuz dul maaşlarıyla ilgili. Murat ANTEPLİ adlı okurumuzun sorusu şöyle:
GELİR ENGEL DEĞİL
"Annem SSK'lı babamdan dul maaşı alıyor ve SSK'lı olarak özel bir iş yerinde yemek yapıyor. Kendi emeklisine 2 senesi var emekli olunca 2 maaş alabilir mi?" Bu konuda bir detayı da belirtip soruyu cevaplayalım.
Dul maaşı olarak bilinen ölüm aylığı sadece kadınlar için değil erkekler için de geçerli. Yani eşini kaybeden bir erkek de dul maaşı alabilir. Erkek ya da kadın evlenmediği sürece bu maaşı almaya devam eder.
Dul eş çalışsa da emekli olsa da eşinin maaşını alabiliyor. Ancak yetimlerin gelirinin olmamasına bakılıyor. Dolayısıyla anneniz çalışmasına rağmen bu maaşı almaya devam ettiği gibi emekli olduğunda da babanızdan kalan ölüm aylığını almaya devam edecek.
ORANDA DÜŞME OLACAK
Sadece çalışan ya da geliri olan hak sahiplerinin maaş oranı düşüyor. Bir gelirin olması dul maaşını yüzde 75'den yüzde 50'ye düşürüyor.
Eşten alınacak ölüm aylığını durduracak tek olay evliliktir.
Yeniden evlenen eşin maaşı kesilecektir. Zaten böyle bir durum olduğunda mutlaka SGK'ya bildirilmesi gerekir. Bildirmez ve maaşı almaya devam ederseniz, tespiti halinde sizden faiziyle geri alınır.
TAZMİNAT TAVANI 5434 LİRA
5 yıldır bir firmada çalışıyorum. Maaşım yüksekten yatıyor. İşverenle anlaşıp çıkacağım. Kıdem tazminatım hesaplanırken hangi ücret dikkate alınacak? Mehmet D.
Kıdem tazminatı her yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden ödeniyor. Bu brüt ücret ise sadece maaşlardan değil düzenli olarak ödenen tüm ödemelerin toplamından oluşuyor.
Yani sizin brüt ücretiniz 3 bin lira ve her ay da 500 lira makam tazminatı ödeniyorsa kıdem tazminatınız 3 bin 500 lira üzerinden hesaplanıyor. Burada özellikle yüksek ücret alan çalışanlar için bir sınır olduğunu da hatırlatalım.
Yani sizin brüt maaşınız 15 bin lira da olsa belli meslekler hariç kıdem tazminatı belirlenen tavan üzerinden hesaplanıyor. Bu tavan da her yıl memur zamlarıyla yükseliyor.
Şu anda geçerli olan tavan ücret 5 bin 434 lira.
Yani maaşınız bundan yüksek de olsa kıdem tazminatınız bu rakam üzerinden hesaplanacak.
ENGELLİYE ERKEN EMEKLİLİK
Haziran 1993 tarihinde ilk kez sigortalı oldum. 3000 günüm doldu. Halen çalışıyorum.
Üçüncü derecede engelli raporum var. Erken emeklilik imkanım olur mu?
Mehmet CUMA
En az yüzde 40 engeli olanlar için yaş şartı aranmadan erken emeklilik imkanı bulunmaktadır. Siz de bundan faydalanabilirsiniz. Öncelikle vergi dairesine müracaat ederek vergi indirimi almalısınız.
Siz işe giriş tarihiniz ile üçüncü derece vergi indirimi almanız halinde 16 yıl ve 3760 prim günü şartlarını tamamlayarak emekli olabilirsiniz. 16 yıl sigortalılık şartınız tamamlanmış ancak 3760 prim gününün tamamlanması için 760 gün daha prim ödemeniz gerekmektedir.
Çalışıp prim gününü tamamlar tamamlamaz emekli olabilirsiniz.
7 BİN GÜNÜNÜZ OLMASI GEREK
2002 yılında ilk kez sigortalı oldum. Halen çalışmaya devam ediyorum. 1981 doğumluyum.
Emeklilik şartlarım nasıl oluşur?
Münir SARIKAYA İşe giriş tarihinize göre 7 bin gün prim biriktirmeniz gerekir.
Priminizin tamamlanması ve 60 yaşınızın dolması halinde emekli olabilirsiniz. 9 Eylül 1999 sonrası sigorta olanların emeklilik şartları daha da zorlaştı.
1992 yılında sigortalı oldum.
Daha sonra uzun bir ara verdim ve yeniden çalışmaya başladım. 3250 günüm var.
3600 günden nasıl emekli olabilirim?
Meltem ŞANSLI Kısmi emeklilik şansınız var.
Öncelikle 350 gün daha çalışıp 3600 günü tamamlayın. Yaşınızı yazmamışsınız. Yaş şartınız ise 58 olacaktır.
