Geçtiğimiz hafta bu köşeden yeni bir emeklilik reformu geleceğini ve sistemle ilgili bazı iyileştirmeler yapılabileceğini detaylarıyla anlatmıştık. Bizim gündeme getirdiğimiz bu konu daha sonra diğer medya kuruluşları tarafından da haberleştirildi. Böylece Türkiye'de özellikle EYT yasasından yararlanamayanlar için bir kademeli yaş şartıyla emeklilik gündemi oluştu.
ANNELERE YIPRANMA HAKKI
AK Parti seçim beyannamesinde yer alan özellikle ev kadınlarını ilgilendiren yeni emeklilik sistemi önümüzdeki günlerde bir reform çalışmasının yapılacağının da habercisi oldu. Özellikle ev kadınlarında çocuk sayısına göre emeklilik yaşının esnetilecek olması burada bir yeni yıpranma sistemini devreye sokacak. Bu gün uygulanan Fiili Hizmet Zammı benzeri bir uygulama ile annelere çocuk sayısına göre prim ilavesi ve yaş şartından indirim söz konusu olacak. Bütün bunların aslında bir reformla birlikte yapılması gerekiyor. Böylece bugün çok tartışılan emeklilik sistemi ve şartları da yeniden elden geçirilmiş olacak.
EYT İLE İLGİLİ SÜREÇ İŞLİYOR
Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili başvuru ve emeklilik işlemleri süreci devam ediyor. Yaklaşık 1.6 milyon EYT'li Mart ve Nisan aylarında emeklilik için başvururken, mart ayında başvuru yapıp işlemleri tamamlananlar nisan ayında hem maaş farklarını hem de ikramiyelerle birlikte maaşlarını erken olarak aldılar. Bu arada Mart ayında başvuran tüm EYT'liler için maaş hesabı 1 Nisan'dan itibaren yapılmaya başladı. Bu yüzden işlemler ne zaman biterse bitsin tüm hesaplar 1 Nisan'dan itibaren yapılıp toplu para ödenecek. Mart ayında başvuranların tamamı bayram ikramiyesini de 2 bin lira olarak alacak. Nisan ayında başvuranlar için ise maaş hesabı 1 Mayıs tarihi itibariyle başlayacak. Nisan ayında başvuranlar Ramazan Bayramı ikramiyesini kaçırmış olacaklar.
Ancak Kurban Bayramı ikramiyesi kendilerine ödenecek.
ÇALIŞMA BİTİNCE NETLEŞECEK
EYT yasası ile bir yandan yaş şartı olmadan milyonlarca vatandaş emekli olurken bu yasayı küçük zaman dilimiyle kaçıranlar da bulunuyor.
Örneğin 9 Eylül 1999 tarihinde sigortalı olmuş birisi bir gün önce sigortalı olan bir EYT'liye göre 17 yıl daha geç emekli oluyor.
Bu noktada 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olanlar için de bir kademeli yaş indirimi söz konusu olabilecek. Burada hem prim hem de yıl kriteri devreye girebilecek. Yapılacak bir reform çalışması sonrasında emeklilik sistemi yeniden ele alınmış olacak. Bu durumda bu gün uygulanan şartlarda da değişiklikler söz konusu olabilecek.
Yeni şartlara bakıldığında yaş belirlenirken prim ve yıl kriterleri söz konusu olacak. Burada 9 Eylül 1999 sonrasında 7000 ve 2008 sonrasında 7200 gün olan primleri tamamlamak ayrıca erkekler için 25 yıl kadınlar için ise 20 yıllık sigortalılık süresine de bakılabilecek. Ancak burada sistemin ne şekilde olacağı çalışmalar tamamlandığında netleşecek.
KISMİ EMEKLİLİK FIRSATI VAR
Öte yandan EYT kapsamında olup primini tamamlayamayanlar için kısmi emeklilik imkanı da bulunuyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için kısmi emeklilik şartları 15 yıl 3600 gün olarak belirleniyor. Bu şartların tamamlandığı tarihe göre de yaş şartı erkeklerde 60 kadınlarda 58'e kadar çıkıyor.
Kısmi emeklilik şartları 8 Eylül 1999 sonrasında ise farklılık gösteriyor. Burada yıl şartı 25'e çıkarken prim şartı da 4500'e yükseliyor. Bağ-Kur kapsamında ise kısmi emeklilik 15 yıl yani 5400 gün olarak uygulanıyor. Kısmi emeklilikteki bu farklılıklar yapılacak bir eşitleme çalışması sonrasında değişebilir. Bağ-Kur ile SSK arasındaki prim farkının kaldırılması çalışmaları çerçevesinde 9000 gün olan prim şartı 7200 güne indirilecek. Bu kapsamda 5400 gün olan kısmi emeklilik şartı da işe giriş tarihine göre 4500 gün ya da 3600 gün olarak uygulanabilir.
