Milyonlarca çalışanın gözü Aralık ayında toplanacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda. Komisyon toplanarak 2025 yılında uygulanacak yeni asgari ücreti belirleyecek. Geçtiğimiz yıla kadar ara zamlarla yılda iki kez artırılan asgari ücret 2024 yılında tek rakam olarak belirlendi ve halen uygulanmaya devam ediyor. Büyük bir değişiklik olmaz ise 2025 yılı için de tek asgari ücret belirlenmesi bekleniyor. Bu yüzden asgari ücret belirlenirken ara zamlardaki gibi 6 aylık değil yıllık enflasyon etkili olacak.
EN ÖNEMLİ VERİ: ENFLASYON
Emeklilerin ve memurların yılda iki kez yapılan artışlarını enflasyon rakamları belirliyor. Asgari ücrette ise enflasyon doğrudan belirleyici olmasa da pazarlık masasındaki en önemli veri olarak kullanılıyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu 5'er kişilik işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan 15 kişi ile toplanıyor. Birçok veri masaya gelirken işçi ile işveren sendikaları bu noktada pazarlık yapıyor. hükümet temsilcileri ise hakem rolü oynuyor. Komisyonda değerlendirilen en önemli veri ise enflasyon olarak göze çarpıyor. Bakıldığında geçmiş yıllarda yapılan tüm asgari ücret artışları ya enflasyon oranıyla paralel, ya da onun 5-10 puan üstünde gerçekleşmiş durumda. Bu yılda komisyonun ilk bakacağı veri enflasyon olacak.
OCAK'TA AÇIKLANACAK
2024 yıl sonu enflasyon rakamı 3 Ocak'ta açıklanacak Aralık enflasyonu ile belli olacak. Ancak bunun öncesinde birçok kurum ve kuruluş ile hükümet yıl sonu enflasyon tahminlerini kamuoyu ile paylaşmaya başladı. Merkez Bankası ilk olarak yüzde 38-42 bandında bir enflasyon beklerken son açıklanan Orta Vadeli Program'da tahmin rakamı yüzde 42.5 olarak duyuruldu. Merkez Bankası başta olmak üzere yapılan birçok piyasa anketlerinde de tahminler yüzde 40'ın üzerinde gerçekleşti. Ancak tahminler arasındaki en düşük rakam yüzde 41,5 olarak Orta Vadeli programda ortaya çıkmış oldu. Böylece asgari ücret artışında taban zam oranının yüzde 41.5 olacağı görülüyor. Bunun üzerinde bir oran gerçekleşirse ya da refah payı eklenirse artış oranının yüzde 50'ye yaklaşması beklenebilir. Yüzde 41.5 oranı taban kabul edilirse mevcut asgari ücret brüt olarak 28.303 TL, net olarak da 24.058 TL olacak. Yapılacak refah payı eklemesiyle net asgari ücretin 25 bin lirayı geçmesi de bekleniyor. Asgari ücret her yıl aralık ayında bir komisyon tarafından belirleniyor. Komisyonda işçi kesimini 5 kişi ile TÜRK-İŞ , işveren kesimini 5 kişi ile TİSK ve hakem olarak hükümet tarafını da 5 kişi temsil ediyor. 15 kişilik komisyon en az 4 toplantı yaparak tüm ekonomik gelişmeleri, geçim endekslerini, ve enflasyonu değerlendirerek bir rakam üzerinde anlaşılıyor.
TESPİT EDİLME YÖNTEMİ
Burada işçi ve işveren temsilcileri arasında geçen görüşmelerde Hükümet hakem olarak bulunuyor. Toplantılar her tarafın ev sahipliğinde gerçekleştiriliyor ve sonunda karar toplantısı ile açıklanıyor. Asgari ücretin en geç 31 Aralık'ta açıklanması gerekiyor. Çünkü belirlenen ücret 1 Ocak'tan itibaren geçerli oluyor. Belirlenen asgari ücret adından da anlaşılacağı gibi verilebilecek en düşük ücreti gösteriyor. Aslında komisyon bu ücretin verilmesi gibi bir karar almıyor. 'Bu ücretten daha az ücret veremezsiniz' kararı alıyor. O yüzden asgari ücret bir geçim ücreti değil, bir gösterge rakamı olarak kamu oyu ile paylaşılıyor. Çünkü asgari ücret sadece işçilere verilen maaşları değil birçok hesaplamayı da doğrudan etkiliyor. Doğum, askerlik gibi borçlanma rakamlarını, isteğe bağlı sigorta ödemelerini, BES ödemelerini, GSS primlerini, Bağ- Kur ve SSK primlerini, ayrıca işsizlik maaşını hesaplarken asgari ücret baz alınıyor. Bu yüzden de asgari ücret işsizden ev hanımına, işverenden esnafa herkesi ilgilendiren bir rakam oluyor.
