Vergi gelirleri bir ülkenin kamu maliyesi açısından kritik öneme sahiptir. Vergiler; devletin kamu giderlerini karşılamak için gerçek ve tüzel kişilerden elde ettikleri parasal değerlerdir. Devlet bu gelirler ile hem vatandaşın gelir dağılımını kontrol eder hem de kamu harcamalarını finanse etmek için kullanır. Mesela gelir ve kurumlar vergileri tasarruf hacmi ve yatırım kararlarını etkilerken, harcamalar üzerinden alınan vergiler ile üretim ve yatırım kararlarını etkilemektedir. Anayasada belirtilen Vergi Ödevi maddesine göre "Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır" şeklinde belirtilir. Bu çerçevede toplanan dolaylı ve dolaysız vergiler ülkenin geleceğini şekillendirmede rol oynamaktadır.
FARKLI TÜRLERE AYRILIYOR
KDV, ÖTV, Damga Vergisi, Banka Vergileri, Gümrük Vergileri dolaylı vergilere örnektir. Dolaysız vergiler ise vatandaşların gelir veya kazançları üzerinden alınan bir vergi çeşididir. Ticaretle uğraşan bir esnaf, orta ölçekli veya büyük ölçekli şirketin kazancı üzerinden alınan gelir vergisi ve kurumlar vergisi doğrudan vergiye örnektir. Oldukça fazla işlemi olan ve vergi kalemini kapsayan dolaysız vergiler kendi içerisinde birçok farklı türe ayrılmaktadır. Ülkemizin SWOT Analizi yapıldığında vergide kayıt dışılık gerçek bir sorundur.
Çünkü temelde vergi kaçırma veya kaçınmaya yönelik bir tutum hakimdir.
Geçen haftaki yazımda denetimlerle vergide kayıt dışına ve etik dışı ticaret yapanlara yönelik yaptırımlara vurgu yapmıştım. Ancak bu kez ahlaklı ve dürüst ticaret yapanların Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanından taleplerini iletmek istiyorum:
Kurumlar Vergisi Mükellefleri %25 olan bu verginin, enflasyonist ortamda kazançların düşmesi ve artan maliyetler nedeniyle düşürülmesi için değerlendirilmesini talep ediyor.
KDV İadelerindeki sürenin uzun olması, özellikle belge yükünün ağır olması nedeniyle çeşitli mağduriyetler yaşadıklarını ve bunun kolaylaştırıcı olması isteniyor. Mesela Almanya ve pek çok ülke devreden KDV'yi ilgili ayda (cari dönemde) ödemesini yaparken, ülkemizde beş hatta altı aya kadar uzamasının önüne geçilmesi talep ediliyor.
Aynı şekilde KDV Tevkifat işlemlerinde de benzer durum söz konusu.
Aşırı belge yükü, Yeminli Mali Müşavir onayının alınması gibi etkenler mükellefleri zora sokuyor.
Gider Yazılabilen ve Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin yeniden düzenlenmesi bekleniyor. Bir şirket kurucusu, şirketi için yaptığı tüm harcamaları giderleştirilebilmek istiyor. Mesela işyerinde yemek giderlerini veya bir müşterisini iş yemeği masrafını gider yazabilmelidir.
Restaurantlar ve bazı yerler fatura değil sadece fiş vermektedir. POS cihazlarında buna göre bir düzenleme sağlanabilir.
Gider konusunda sıkıntı yaşanan diğer konuda şirket binek araçlarına yöneliktir. Şirket binek araçları için tamir ve bakım masrafları, kasko hizmetlerine ödenen bedellerin sadece %70'i gider olarak yazılabilmektedir. Bunun tamamı gider olarak yazılması hatta MTV, Trafik Cezaları ve eklentilerinin de gidere dahil edilmesi istenmektedir.
EKONOMİK PERFORMANSIN ÖNEMİ
Ülkemizin ekonomik performansının, üretim, hizmet ve istihdamın sağlanmasında vergi mükelleflerinin önemi çok büyüktür. Gerçekten onlar veli nimettir. Özel sektörün başarılı olması büyümek için bir anahtardır.
Bu nedenle adil, şeffaf, ölçülebilir bir sistem için vergi sisteminde yapılacak iyileştirici düzenlemeler gelişen bir Türkiye demektir. TOBB'un kapanan şirket istatistiklerinden yola çıkarak inceleme yapıldığı vergi ve gider yükünün önemi daha da öne çıkmaktadır.
Girişimciliğin artması, istihdamın ve üretimin artması anlamına geldiği için girişimcilerin taleplerine kulak verilmesi, caydırıcı olmayan gider yükünü değil, kolaylaştırıcı düzenlemelerle teşvik edilen bir yapı yarar getirecektir.
