Modern İzmir’de sıra dışı bir imam

Başlık benim son kitabımın adı. Kendi köşemde kendi kitabımı tanıtmak yakışık alır mı? Bu noktada tereddüt yaşadım. Sonunda yazmak durumunda kaldım. Sebebi şu: Kitap basılalı üç ay oldu. Basında, hakkında bir şeyler yazıldığına rastlamadım. Oysa bu kitabın en azından bazı çevrelerce görülmesi gerekir. Bunlar kimler olabilir?

Başta okumaya meraklı olan herkes. Ama özellikle Diyanet İşleri, Müftülükler ve bütün din görevlileri. Sebebi şu: Bu kitapta, adı üstünde "Sıra Dışı Bir İmam"dan söz edilir: İbrahim Ethem Sunar. İzmir Kestanepazarı'nda Salih Tanrıbuyruğu'nda okumuş, yani medrese öğrenimi görmüş.

Bununla yetinmemiş, kendini iyi yetiştirmiş. Çok okuyan biri olarak modern bilimleri tanımış. Hayatında, analığı olan bir ilkokul öğretmeninin önemli yeri var. Bu öğretmen onu hitabet, telaffuz, diksiyon konularında, yani kısaca güzel ve düzgün konuşma alanında yetiştirmiş. Ve sonunda sözü dinlenen, abartısız, sade fakat iyi konuşan; özellikle sağlam karakterli, ahlaklı ve etkileyici bir din adamı tipi ortaya çıkmış.

ETKİLİ BİR HOCA

Hocamız İzmir Güzelyalı semti Hakim Efendi Camisi'nde 1988'e kadar 26 yıl imamlık yaptı. Onun vaaz ve hutbelerini dinlemek için, şehrin en uzak yerlerinden Cuma günleri özel olarak gelenler vardı. Bunların çoğu entelektüel kesimden idi. Biz İlahiyat Fakültesi hocaları müsait olduğumuz her Cuma, hutbesini dinlemek için onun camisine giderdik.

Bu kitapta okuyucu hem hatıralarda hem İbrahim Hoca'nın hutbelerinde 20. yüzyılın son çeyreğinde modern İzmir'in toplumsal hayatına ait ipuçları bulacaktır. Kendisinin din görevlisi olarak uzun yıllar hizmet ettiği Güzelyalı çevresi, şehrin pek çok semti gibi muhafazakâr değildir. Bu ortamda, bir din görevlisinin bir semt ve bir cemaat arasında kurduğu sıcak ilişkiler, sosyolojik ve psikolojik boyutlarıyla da üzerinde düşünmeye değerdir.

70'Lİ 80'Lİ YILLARIN ANATOMİSİ

Kitabın Üçüncü Bölümünde İbrahim Ethem Hoca'nın vaaz ve hutbe metinlerinden 50 tanesi yer alıyor. Bu metinlerde Türkiye'nin yarım asır önceki dini, sosyal ve kültürel meselelerinin izdüşümlerini görmek mümkündür. O yıllarda hutbeler Diyanet'ten gelmezdi. Bunları İbrahim Hoca kendisi hazırladı. En netameli günlerde bile, hemen her konuya cesaretle fakat özenli bir üslupla değindiği görülür.

Özetlersek: 1970 ve 1980'li yıllarda İzmir Güzelyalı semtinde başarılı ve sevilen bir imam vardı: İbrahim Ethem Sunar. Yetişme tarzı ilgi çekici ve kendine hastı. Cuma vaaz ve hutbelerinde yumuşak, sakin bir sesle düzgün konuşurdu. Onun bu samimi tavrı, daha etkili olmasını sağlar, cemaati gönlünden yakalardı. Cuma günleri İzmir'in her yerinden gelen meraklı, kaliteli ve entelektüel seviyesi yüksek bir cemaate sahipti.

İşte kitapta bu hocanın hikayesi yer almaktadır. (Dergah yayınları, Kasım, 2023. Kitapyurdu'ndan istenebilir)