İslam’ın ilk emri: Oku

Bu hafta okullar açıldı.
Çocuklar yeniden ders başı yaptı.
Okullarda öğretilen dersler insanlık için çok önemli bilgiler içeriyor. Öğrenmenin faziletini tek kelimeyle Hz. Ali (r.a.), "Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum" sözüyle en güzel şekilde anlatmış ve bu söz asırlar geçmesine rağmen hepimizin beynine kazınmıştır. Sadece bu söz bile yüce dinimiz İslam ile bilimi karşı karşıya getirmeye çalışan kendini bilmezlere çok güzel bir cevaptır.
Buradaki kölelik vurgusundan kasıt ilimdir. Çünkü ilim olmasa, biz ne kendimizi, ne dünyayı, ne de en önemlisi bizleri yaratan Allah'ı (c.c.) bilebiliriz. Çünkü tüm derslerde anlatılan Allah'ın esmalarının birer yansımasından başka bir şey değildir.
Bizlere öğretilenlere bu açıdan baktığımızda meselenin önemini daha iyi kavrayabiliriz.
YARATAN RABBİNİN ADIYLA
İnsanın ve toplumun zararına olanı her şeyi yasaklayan ancak faydası olanı emreden İslam, öğrenme ve öğretmeye büyük önem verir.
İşte bu nedenle ilim ve irfan dini olan İslam'ın ilk emri "oku" dur.
"Neden oku?" diye soracak olursak kainattaki her nesneyi tanımak, bilmek ve ilahi hikmetleri görmek için Rabbimiz "Yaratan Rabbinin adıyla oku" (Alak / 1) buyurmuşlardır.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'e (s.a.v.) Hira mağarasında inzivaya çekildiği sırada Hz. Cebrail (a.s.) vasıtasıyla inen Alak suresinin ilk 5 ayetinde bizlere okumanın ve öğrenmenin sırları verilmiştir.
"Yaratan Rabbinin adıyla oku!
İnsanı bir kan pıhtısından yarattı!
Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir.
O Rab ki kalemle yazmayı öğretti.
İnsana bilmediği şeyleri öğretti" (Alak/1-5) Yani insan okurken önce kendini bilmeli. Bir kan pıhtısından yaratıldığını düşünmeli. Rabbimiz bizleri sonsuz keremiyle terbiye ederek yürümeyi, konuşmayı, düşünmeyi ve aklımızı kullanarak kainatın sırlarını çözmeyi öğretmiştir. Zaten terbiye eden Rab kelimesi de buradan gelir.
Aslında Rabbimizin bize öğrenmeyi ve öğretmeyi emretmesinin tek nedeni vardır o da yüce zatını bilmemiz ve tanımamızdır. Ama bunun için de ayette belirtildiği gibi işe önce kendimizi tanımaktan başlamalıyız.
Biz kendimizi, kainat ile olan bağımızı, içimizdeki baş düşmanımız olan nefsimizi bilmeden O'nu bilemeyiz.
O'nu bilmenin yolu ise terbiyeden geçer. Tabii ki bu terbiyenin başında nefis terbiyesi gelir. İşte öğrenmenin yolu burada başlar. Yunus Emre ne güzel söylemiş: İlim ilim bilmektir.
İlim kendin bilmektir. Sen kendini bilmezsen. Bu nice okumaktır
İLİMSİZ AMEL OLMAZ
İlimsiz amel olmayacağına göre herkesin ilim öğrenmesi de Allah (c.c.) tarafından farz kılınmıştır. Bu nedenle Peygamber Efendimiz Hz.
Muhammed (s.a.v.) "İlim Çin'de de olsa gidip alınız" buyurmuşlardır.
Tabii ki burada kast edilen ilim faydalı ilimdir. Yoksa faydasız olan ve hatta insanı felakete sürükleyen birçok ilim vardır. Onun için Efendimiz (s.a.v.) "Faydasız ilimden Allah'a sığınırım." (Tirmizi, Daavat, 68) buyurdu. Kur'an-ı Kerim'de ilmin her çeşidi övülmüş, "Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" (Zümer, 39/9) ayetiyle de bilenlerle bilmeyenlerin bir olamayacağı açıkça belirtilmiştir. İslam ilmin, alimin ve ilim yolcusunun değerini yükseltmiştir.
Kur'an-ı Kerim'de "Allah, içinizden iman edenlerle kendilerine ilim verilenlerin değerini yükseltir" (Mücadele, 58/15) buyurulur. İşte bu yüce beyanlar İslam'ın öğrenmeye yani bilime verdiği önemi anlatmaya yetiyor.