Güzel İzmirim

İzmir'de yaşayan herkes kuşkusuz bu güzel kenti sever ama onu yeterince tanımakta mıdır, pek sanmam!
Örneğin hepimiz şehrimizin 8 bin 500 yıl kadar önce o zamanki Meles Deltası ağzındaki Yeşilova Höyüğü ve oraya bir hayli yakın Yassıtepe'de kurulduğunu bilmesek bile güzel Amazon Kraliçesi Smyrna'nın öyküsünü duymuşluğumuz vardır. Belki, Frigya Kralı Tantanos'u da ilk kurucu olarak hatırlayanlar olacaktır. Peki, General TySAFERİn ismini işiten oldu mu? Romalılar ile Kartacalılar arasında geçen ünlü Pön Savaşlarının üçüncüsünde (M.Ö. 150 civarı), yenilen Kartaca Hükümdarı Hannibal'in Anadolu'ya geçmesi sonrası, onun peşinden giden Romalı generalin ismi TySAFERİn idi ve ve bugünkü Seferihisar'ı kendisine üs yaparak bir şehir kurmuştu. Daha sonraları TySAFERİnopolis diye anılan yöre zamanla bugünkü ismine kavuşacaktır.
Ödemiş'in Otamış yani otamak (tedavi etmek) ve otacı (hekim) sözcüklerinden türediğini, Menemen'in Bergama Kralı EuMENes'e atfen Bizanslıların MaimMENau diye adlandırmalarından köken aldığını, Foça'nın kıyılarına yakın Foklara benzeyen küçük adacıklar nedeni ile bu isme layık görüldüğünü bilmeyiz. Çiğli'nin, yöredeki bahçelere düşen çok fazla çiğ nedeni ile bu ismi aldığını, Gaziemir adının Aydınoğlu Gazi Umur Bey'e izafeten verildiğini ekleyelim.

COGRAFİ BİLGİLER
Güzel körfezimizi çevreleyen dağların isimlerini kimler biliyor?
Enlem ve boylamı nedir kentimizin?
Akarsuları, gölleri? Şehrimiz 23'45" ile 39'15" Kuzey Enlemleri ve 26'15" ile 29'20" doğu boylamları arasındadır. Kuzey güney uzunluğu 200, doğu batı uzunluğu ise 180 kilometredir ve yüzölçümü 12.012 kilometrekaredir. En kuzeyindeki Madra Dağı'nın güneyinde Bakırçay Ovası uzanır ve Yund Dağı, Dumanlı Dağ, Sultan Dağı ve Çamlıdağ ile sınırlanır. Dumanlı Dağ ile Yamanlar Dağı'nın arasındaki Menemen Boğazında Gediz Nehri kendi ovasını oluşturarak Ege Denizi'ne dökülür. Diğer önemli nehrimiz olan Küçük Menderes de 2159 rakımlı Bozdağlardan çıkıp Selçuk'un batısından Ege'ye ulaşır.
Bir diğer ırmağımız Bakırçay da 128 kilometre uzunluğu ile Bergama'yı geçerek Çandarlı yakınlarında denize kavuşur. Göllerimiz ise, Gölcük (Bozdağlar), Karagöl (Yamanlar), Belevi ( Selçuk) ve Çakalboğaz (Küçükmenderes)' dır.

İKTİSAT KONGRESİ
Elbette bu coğrafya muazzam bir ekonomi potansiyeli oluşturuyor.
Nitekim önümüzdeki sene 100. yılını anacağımız İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat 1923 yılında toplandığında, kent Yunan işgalinden kurtulalı altı ay bile olmamıştı ve Lozan Barış görüşmeleri devam ediyordu. Kentin modern mimari çalışmaları da 1850'lere İtalyan Mühendis Luigi Storari'nin eksizlerine kadar gider.
1924'lerde Fransız Şehirci Hanry Prost ve Rene Danger'ın planları 1931 yılı sonrası Belediye Başkanı Behçet Uz tarafından hayata geçirilecek, böylelikle, İtalyan Heykeltraş Canonica tarafından yapılan Mustafa Kemal anıtının da yer aldığı Cumhuriyet Meydanı ve Kültürpark hizmete açılacaktır.

SORULARLA TARİH
Tabii ünlü saat kulemizin 1901 yılında, II.Abdulhamit'in tahta çıkışının 25 yılı münasebeti ile Mimar Raymond Pere'e yaptırıldığı da hatırlarız.
Halil Rıfat Paşa ile MithatPaşa Caddelerini birbirine bağlayan tarihi Asansörün Nesim Levy tarafından 1907 yılında kurulduğunu da.
İzmir rıhtımının 1807-1875 yılları arasında inşa ettirildiğini, Belediyemizin 1868 yılında kurulduğunu, İzmir Borsası ve Ticaret Odası'nın da 1890 ve 1892 yılında faaliyete başladığını buraya yazalım. Şehrimizde ilk tramvay 1895 yılında hizmete girmişti. Elektiriğin sokakları aydınlatması 1905 yılına rast gelir.
İlk su dağıtım şirketini de Belçikalı Compagnie des Eaux, 1893 yılında kurmuştu. Kenti sevmek ve İzmirli olmak biraz da tarihini ve değerlerini bilmek ile ilintili hiç kuşkusuz! Okurlarıma, Neslihan Türk'ün 'Sorularla İzmir Tarihi' kitabını öneririm...