Bugünkü köşemi, aramızdan ayrılan tiyatro adamı, yazar ve hocamız Turgut Özakman'ın, İzmir'in sanat yaşamına ilişkin değerlendirmelerine ayırıyorum. Tırnak içinde düştüğüm spotları, kendisiyle 2010 yılında yaptığımız söyleşiden derledim. Bakalım, Özakman hocanın dikkat çektiği noktalar hala İzmir'in üzerinde iğnelenmiş halde duruyor mu, yoksa güncelliğini yitirmiş mi?
"İzmir, Türkiye'nin en güzel, en rahat yaşanabilir şehri. Ama 'büyük' şehir olmak başka şey. Nedir bir kenti 'büyük' yapan? Yapıları, yaşayışı, anlayışı ve en önemlisi de sanat kurumlarıdır."
"1978'lerde İzmir güzel, süslü bir kasabaydı. İlk açılan resim galerisinin davetiyesinde adres olarak, '.... lokantasının yanı' yazıyordu. Bir gün, yeni açılan bir lokantanın davetiyesinde, '... resim galerisinin yanında' yazar mı diye iç geçirmiştim."
"Kurumların salonları çok yetersiz. Halk talepkar olmalı. Tiyatro salonları, izleyici için 'ihtiyaç' olarak algılanma noktasına gelmeli ki, bu konuda 'hizmet' verme düşüncesi de öne çıksın. Yoksa bu sorunlar yıllarca konuşulur ama önemsenmez." (Bugün İzmir DT, sadece Konak Sahnesi'ne kalmış durumda. Yani durum 2010'dakinden de kötü...)
"1956'da Almanya'nın Köln şehrine gittiğimde şunu görmüştüm. Yıkıntı halindeki Köln'de, ünlü katedralden bile önce iki şeyi yeniden yapmışlardı: İstasyon ve Köln Operası. İzmir'in ise 2010'da bir opera binası yok." (2013 bitiyor, daha temeli bile atılamadı.)
"Eskişehir tüm belediyeler ve İzmir için en güzel örnek. Beş sahnesi olan bir şehir tiyatrosu var. Şehir tiyatrosunun bir farkı vardır: Çok amaçlı, çok yönlüdür. Çocuk ve gençlik tiyatrosu, pantomim, kukla gösterileri... Bu çok yönlülükle, kentin sanat konusundaki en büyük ihtiyacını karşılar. Eski, güzelim halkevlerinin bıraktığı boşluğu doldururlar. Bu yüzden İzmir'de şehir tiyatrosu olmayışı büyük kayıptır, eksikliktir." (Hala bir hareket yok.)
"İzmir'de tiyatroyu daha etkin hale getirmenin iki yolu var. Biri üniversite tiyatrosunu kurmak, Eskişehir'de bu da var. Daha önemlisi ise şehir tiyatrosunun olması. Konak Belediye Başkanı Hakan Tartan sanatçı bir anne babanın oğlu. Kendi imkanları yetmese bile bu konuya eğileceğini sanırım. Tartan, uzun yıllar anne ve babasının, yani tiyatronun ekmeğini yedi. Onun gözlerinden öperek bu borcu ödemesi gerektiğini kulağına fısıldıyorum." (Elbette bu konuya önce büyükşehirin eğilmesi gerekiyor.)
"Fuardaki yazlık tiyatroların yıkılması bana göre İzmir için de bir yıkımdır. Yıkıcı olmak en kolay şey. Vandallar da yıkıcıydı. 21'inci yüzyılda yıkmaktan zevk alınmaz elbette. Fuar alanı yalnız İzmirlilerin değil, Ege'nin ciğeriydi, iç ve göz zenginliğiydi. Devlet Tiyatrosu orada yazın klasik oyunlar sunardı. Şimdi o fuarın boşluğu, İzmir kültür yaşamı için de büyük boşluktur. Kültürpark bir an önce sosyal ve kültür hayatını dolduracak bir yer haline gelmelidir." (Orada bomboş yatmaya devam ediyor.)
"Yerel yönetimlerin, kültür sanat politikalarına nasıl yön vermesi gerektiğini sanatçılar daha iyi bilir. Kültür işlerinin, belediyenin 'sosyal ve kültür işleri müdürü'nün ufkuna sığdıramayacağı kadar büyük olduğunu kabul edince, her şey yoluna girer. İzmir'de Prof. Dr. Özdemir Nutku üstadımız yaşıyor. Keşke ona sorsalar, yapılması gerekenleri öğrenseler."
"Kukla çok önemli bir sanat. Polonya'da bir kukla fakültesi var, 200 çeşit kukla oyunu sahneleniyor. Kukla sanatını, sünnet düğününde oynatılan oyuncaklara bakarak 'kukla sanatı' sanmak büyük yanlış olur. Bu alanda markalaşmak için belediyelerin bu sanatın büyüklüğünü kavraması lazım."
"Kendileri bilmese de insanlık sanata muhtaçtır. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Atatürk'ün zamanında Meclis bahçesinde halka ücretsiz konserler verirmiş. Belediyeciliğin su ve kanalizasyon olduğu dönem geçen yüzyıllarda kaldı. İzmir de daha gelişmelidir."
