Bilim adamları, stresi birçok organik hastalığın sebeplerinden biri olarak göstermektedirler. Hatta anne olmak isteyip de olamayan kadınların bir bölümü için de stres hormonunun adı geçmektedir. Hal böyleyken stresi inkar etmek ya da onu görmezden gelmek mümkün olmamaktadır. Yine birçok psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda stres bir tetikleyici faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.
İnsanları strese sürükleyen nedenler doğumdan ölüme kadar varolmaya da devam edecektir. Stresle başa çıkabilmek için önce şunu anlamak gerekmektedir, stres sonucu ortaya çıkan duygu hali aslında kişiyi etkilemektedir. Gerginlik, sıkıntı, endişe, kaygı gibi birçok olumsuz ruh hali kişilerin iç ritimlerini olumsuz şekilde etkiler.
Felaket senaryoları hazırlamak, sürekli olumsuz düşünmek, meli-malı tarzında cümleler kurmak, akıl okumaya çalışmak, genellemeler yapmak, özgüven sorunları ise stresi arttıran düşünce biçimleridir. Henüz sınava girmeden 'eyvah sınavım ya kötü geçerse o zaman kötü bir okula giderim' türünden hikayeler felaket senaryolardır ve kişinin stres hormonunu harekete geçirmekten başka bir işe yaramazlar.
Ya da ortada gerçek bir tehlike yok iken sanki varmış gibi davranmak ve düşünmek de strese sebep olur. Örnek; ortada bir fare yokken sanki varmış gibi düşünmek beyine tehlike var kaç mesajını yollar. Bu mesajı alan beyin de bedeni korumak ve savunmaya geçmek adına bir takım değişiklikler meydana gelir. Örneğin; idrarın gelmesi, kalp atışlarının hızlanması, öleceğini ya da bayılacağını düşünmek, titremek, ateş basması veya üşüme, mide bulantısı, ellerde ve kollarda uyuşma gibi bir takım bedensel sıkıntılara yol açar. Doğru nefes alıp vermek beyine rahatla mesajını gönderir ve kişin stresten uzak durmasına yardımcı olur. Burundan derin nefes almak ve ağızdan yavaşça nefes vermek rahatlamanın ve gevşemenin ilk yoludur.
Stresten uzak durmak elbette oldukça zordur. Ancak unutmayalım ki kişinin kişilik özelliği strese yatkınsa o zaman ister istemez stres kapısını çalacaktır ve takiben strese bağlı hastalıklar. Takıntılı kişiler, depresif kişiler, panik kişiler ve çekingen kişilerin mizacı strese daha yatkındır.
NELER YAPILABİLİR?
Stresten uzak durmak için alkolden de sigaradan da uzak durmak gerekir. Özellikle alkol stresin sonucu olarak rahatlamak için alınsa da alkol alımından sonraki ilk saatlerde kişinin alkole bağlı gerginliği artar ve gevşemek adına bu defa daha yoğun miktarda alkol alımı başlar.
Elinizden geldiği kadar gününüzü planlamak ve organize etmek stresinizi azaltacaktır.
Yaşamınızı elinizden geldiği kadarıyla belirsizlikten korumak sizi rahatlatacaktır.
Ancak şunu da kabul etmek gerekir ki yaşam sürprizlerle doludur. Her şeyi belirli hale getirmek mümkün değildir. Belirsizlikleri azaltmak sizi bir parça rahatlatır.
Detaylara takılıp kalmayın. Yaşam detaylardan oluşmaz. Yaşam bütünde gizlidir.
Bütüne odaklanın.
Kendinizi olduğunuz gibi kabullenin.
Eksisiyle artısıyla bu sizsiniz. Aynaya baktığınızda kendinizi kucaklayın. Elbette sizin de iyi yönleriniz vardır. Bunları görmeye çalışın.
Geçmişin gölgesinden kurtulun. Keşkeleri yaşamınızdan atın. Keşke ailem şöyle olsaydı, şöyle yapsaydılardan kurtulun. Her ne olmuş ise olmuş önemli olan bugündür ve bugün yaşamınızdan siz sorumlusunuz ve yaşamınız sizin kontrolünüzde.
O ne demiş? Bu ne demişlerden kurtulun.
Diğerlerinin ne düşündüğünü bilemeye çalışma isteği bitmez. Diğerlerini kendinizden önde tutuğunuzda o zaman bunun anlamı kendi duygu ve düşüncelerinizi de geride tutuyorsunuz demektir. Ancak öncelik sizde yani sizin duygu ve düşüncelerinizde.
Trafiktesiniz yol kapalı ve işe geciktiniz sinirlisiniz ağzınıza geleni söylüyorsunuz peki duru değişti mi trafik açıldı mı? Hayır hala o sıkışık trafiktesiniz...
Madem öyle o zaman bir müzik açın ve biraz dinlenin.
Ya da Pazartesi günü kart ödemeniz var ve bugün günlerden Perşembe ve henüz parayı tamamlayamadınız; sürekli kafa yoruyorsunuz olmuyor. Artık kalbiniz sıkışıyor.
İyi de ne işe yarıyor? Olanı olduğu kadar yatırın.
Bütçenizi iyi planlayın. Maddi kaygılara bağlı stres yaşamak istemiyorsanız bütçe yapın.
Gergin ortamlardan ve sizi geren, üzen insanlardan uzak durun.
Hayır kelimesini kullanın. İstemediğiniz şeyleri sevdiğiniz bir insan için bile yapmayın.
Sınırlarınızı iyi belirleyin. Boyunuzu aşan kadar vermeyin.
Kendinizden ve diğer insanlardan beklentilerinizi azaltın. Yüksek beklentiler aynı oranda hayal kırıklıklarına sebep olur.
Hayal kırıklıkları da strese sebep olur.
Bencil olmayı öğrenin.
Ben demeye kendinizi alıştırın.
Spor yapın.
Bedeninizi ve ruhunuzu sevin.
Herkesi ve en çok da kendinizi olduğu ve olduğunuz gibi kabullenin
