Haziran'da eşimle çıktığım tatilde, o meşum hastalık yüzünden işlemeleri pul pul dökülen kaya mezarlarının halini yakından görüp kahrolmuştum.
Hoş, acı gerçeği zaten bir yıl önce bu köşeden duyuran yine bendim. Cennet köşesi Dalyan'daki Kaunos Kral Mezarları'nı dirhem dirhem kemiren hastalığa karşı dikkat çekmiş, ardından Kültür Bakanı Ertuğrul Günay'ın da konuya el atmasıyla, alınacak önlemler için bilimsel bir rapor hazırlanacağını öğrenince beklemeye koyulmuştuk.
Geçtiğimiz Haziran'da, sevgili eşimin de hayalinden çıkmayacak bir doğa harikasıyla tanışmasını istediğim için bir günlüğüne uğradık Dalyan'a...
***
Kiraladığınız tekne ile yer yer sazlıkların arasında kaybolarak, İztuzu Plajı'na kadar süren o kanal yolculuğu her seferinde daha büyük bir zevk verir mi insana! İnanın veriyor. Başınızı çevirdiğinizde, tepenizde Kaunos Antik Kenti'nin yaklaşık üç bin yıl öncesinde kayalara oyulmuş görkemli kral mezarları çarpıyor gözünüze.
Turistik bir tatil beldesi olan Dalyan'ın, yabancılar tarafından ilgi gören en kıymetli hazinesi Kaunos Antik Kenti'ndeki kral mezarları. Ama ne yazık ki, tasvirle anlatılamayacak güzellikteki Dalyan'ı dünyayla buluşturan o sanat eserleri gözümüzün önünde silinip gidiyor. Likyalıların nakış gibi kayalara işledikleri tarihi mezarların sütunları, iklim koşulları ve insan tahribatı yüzünden adeta eriyor.
***
Ama nihayet dün haberini aldık ki, yürek parçalayan görüntülerin oradaki tüm kral mezarlarına sıçramasını engelleyecek bir çalışma başlamış.
Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan'daki kaya mezarlarını 'nano teknoloji' sayesinde koruyacak proje TÜBİTAK tarafından kabul edilmiş. Kaunos Antik Kenti'nde, 3 bin yıllık tarihten yeni numuneler elde etmek adına yapılan kazı çalışmalarına yeniden başlanırken, kaya mezarlarını koruma projesi de Eylül ayında hayata geçirilecekmiş.
***
Kaunos kazı ekibinde görev alan arkeolog Erkan Kart, bu yılki kazı çalışmalarının, Roma döneminde ticari faaliyetlerin gerçekleştirildiği Bazilika, Hamam, Agora ve Demeter Kutsal Alanı'nda yapılacağını belirtti. 'Nano teknoloji' kullanılarak koruma altına alınması amacıyla Kaunos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Işık tarafından TÜBİTAK'a sunulan projenin kabul edildiğini anlatan Kart, şunları aktardı:
"Kaunos kazı çalışmalarının dışında büyük bir projeye daha başlayacağız. Kaya mezarlarına güneş, yağmur ve diğer doğa olaylarının verdiği zararları en aza indirmek amacıyla bir çalışma yapılacak. Kaya mezarlarını koruma kapsamındaki projemizi TÜBİTAK değerlendirdi ve kabul etti. Kazı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Işık hocamızın, daha önceki yıllarda hazırlamış olduğu raporlar dahilinde konservasyonlar sağlanacak. Bu çalışmalar, Eylül ayında başlayacak, üç yıllık alt çalışma ve hazırlık oluşturulacak. Burada yürütülecek olan çalışmalar yaklaşık 10 yıl sürecek."
***
Olayın vahametini anlıyorsunuz değil mi? Tahribat öyle hale gelmiş ki, elimizdeki hazinenin değerini koruyacak müdahalenin 10 yıl sürmesi gerekiyor.
Ne yapılacağı ya da nasıl uygulanacağı teknik olarak bizim boyumuzu aşar. Ama umarım, hatları silgiyle silinircesine kaybolmaya yüz tutan o güzelim manzara bir an önce kurtulur.
