İzmir'in tarihsel yüzünü aydınlatmada gecikmedik mi?

İzmir'e övgüler düzen kim varsa, kentin 8 bin yıllık tarihine vurgu yapmadan söze başlayamıyor. Elbette bu girizgaha kalırsanız, tarih ve kültür birikiminin coğrafyamız üzerindeki izlerinden geçilmediğini sanırsınız. Oysa dışarıdan gelen bir yabancı, o 8 bin yıldan miras kalan eserleri görmek, onlara dokunmak, kendini yüzlerce yıl öncesinin kültür yolculuğunda hissetmek istese, elinden tutup nereye götürürsünüz?
İzmir ve çevresini gösteren harita üzerinde ilk çarpı koyacağınız noktalara bir göz atalım: Selçuk, Efes, Bergama, Kadifekale, Agora... Peki bu yerlerin hangisinde toprağın altındaki zenginliğin büyük çoğunluğu gün ışığına kavuşmuş durumda?
***
Tarihsel dokuların her adımda sosyal ve kültür hayatımızın hücrelerine sinmesi gereken, geçmişin en ileri medeniyetlerine ev sahipliği eden bir şehrin panoramasında, şantiyeyi andıran tarihi mekanlarımızda iğneyle kuyu kazılıyor.
Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, asırlık kalıntıları güneşle tanıştırmak üzere süren çalışmaların hızlandırılması gerektiğinin farkında. Bu kapsamda geçtiğimiz hafta Tarihi Havagazı Fabrikası'nda, tarihçi, şehir plancısı, akademisyen, mimar, mühendis ve oda temsilcilerinden oluşan kalabalık bir grupla, bölgesel düzenlemelerde izlenecek yolun belirlenmesi amacıyla toplantı düzenledi.
***
Başkan Kocaoğlu'nun düzenlediği bu toplantılar, 'İzmirlilerin Tarihi ile İlişkisini Güçlendirme Projesi' adı altında yürütülüyor. Amaç Kadifekale, Agora ve Kemeraltı civarındaki düzenleme ve tarihselliğin nasıl ön plana çıkarılacağı hakkında fikir alışverişinde bulunmak.
Tüm katılımcıların düşüncelerini sıraladığı buluşmada, Aziz Kocaoğlu 300 hektarlık bir alanın yeniden ayağa kaldırılmasını hedeflediklerini belirterek, İzmir'in göbeğinde turistik bir çekim yaratacak çalışmaların 'bir noktaya' gelmesi gerektiğinin altını çizdi. O 'bir nokta', belli ki şu anda gelinenin fazlaca ilerisinde İzmirliler tarafından ulaşılmayı bekliyor.
***
Şimdiye kadarki yerel yönetimlerin plansız, programsız politikaları yüzünden, İzmir'in tarihsel çehresini koyultacak imar, restorasyon ve çevre düzenlemelerinde ne yazık ki çok geç kalındı.
Her sunum ve tanıtımında, binlerce yıllık geçmişini vitrine koymaya kalkıştığımız 21'inci yüzyıl İzmir'inde, Agora'nın kamulaştırılması, Kadifekale surlarının tamiri, Roma Antik Tiyatrosu'nun çerçevesi, Anafartalar ve İkiçeşmelik caddelerinin cephe düzenlemesi, haremlik-selamlık binasının yenilenmesi gibi revizyonlar henüz 'tasarlanma' aşamasında.
Bunun yanında, kentin orta yerindeki miladiyelik hanlar, hamamlar, köşkler ve tarih kokan mahalleler, dokusu bozulmadan diriltilmek umuduyla sıraya giriyor.
***
Yeryüzünde, mazisi binlerce yıla dayanan ve koyununda değişik medeniyetleri barındıran hiçbir kentin arkeolojik çizgileri böylesine silik değildir.
Ve yine her karışından tarih fışkıran hiçbir dünya kenti, medeniyetler müzesini kurma hayalleriyle yaşayıp umudunu yarınlara ötelememiştir. Hele hele iki dönemdir EXPO adaylığı cesaretini gösterdiği halde...
Bu nedenle Büyükşehir Belediyesi'nin, 'İzmirlilerin Tarihi ile İlişkisini Güçlendirme Projesi' adıyla hatlarını belirginleştirdiği, farkındalığını ortaya attığı 'tarihselleşme' adımlarını lafta bırakmayıp hızla uygulamaya geçirmesini diliyorum.