ABD'nin yeni başkanı Trump, göreve gelir gelmez Rusya-Ukrayna Savaşı'nı bitirmeye dönük adımlar atacağını açıklamış ve bu savaşın daha fazla uzamasını istemediğini belirtmişti. Ancak, ABD Başkanı Joe Biden'a, görev süresinin son günlerinde ABD derin devletinin kurgulaması sonucu Ukrayna'da riskli hamleler yaptırılırken, Rusya lideri Putin'in ateşkese yönelik sert talepleri çatışmanın gidişatını karmaşıklaştırdı. Trump, önceki gün, yeni kuracağı Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi olarak emekli general Keith Kellogg'u aday göstererek ilk hamlesini yaptı. Kellogg'un son derece hassas ulusal güvenlik rolleri dahil "seçkin askeri ve iş kariyerine" sahip olduğunu belirten Trump, "En başından beri benimle birlikteydi. Birlikte, güç yoluyla barışı sağlayacağız, ABD'yi ve dünyayı tekrar güvenli hale getireceğiz" ifadelerini kullandı.
ATEŞKES MASASI
Kellogg, 2018-2021 yıllarında dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence'in Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak görev yapmıştı. ABD seçimlerinden önce General Kellogg, "Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek, bir barış anlaşması sağlamak ve savaşan iki taraf arasındaki düşmanlıkları derhal sona erdirmek için, 'Önce Amerika' liderliği gerektiriyor." demiş, Trump seçilince, 'GÜÇLÜ LİDER GELDİ.' açıklamasını yapmıştı. ABD'de seçim kampanyası sürecinde Ukrayna'ya Rusya ile savaşında destek olmak için harcanan milyarlarca doları eleştiren ve savaşa '24 saat içinde' müzakere yoluyla son vermeyi vaat eden Donald Trump'ın, Ukrayna-Rusya savaşını sona erdirmek için izleyeceği planı, Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi yayınladı. HEMEN ATEŞKES, sonra anlaşma: Trump, ateşkes masası kuracak. Ateşkes masasına Zelensky oturtulacak. Zelensky, Rusya ile müzakereye yanaşmadığı sürece ABD, Ukrayna'ya silah tedarikini durduracak. Rusya masaya oturmazsa: ABD ve Avrupa'nın silah yardımı aynen devam edecek. Ukrayna'nın NATO üyeliği: Uzun yıllar olmayacak (en az 20 yıl erteleme). Silahsızlandırılmış bölge kurulacak: Herson ile Harkov arası. Rusya- Ukrayna sınırındaki cephe hattında silahsızlandırılmış bölge kurulacak. Silahsızlandırılmış bölgenin güvenliği için BM, Amerika, Avrupa Birliği ve Rusya askerleri yer alacak.
KIRIM NE OLACAK?
Trump'ın Ukrayna-Rusya savaşını bitirme yol haritası belli olurken, toprak konusu, diplomatik platformlarda analiz ediliyor. Putin'in ateşkes şartlarına bakalım: Putin, haziran ayında Rusya'nın ateşkes masasına oturmasını bir dizi şarta bağlamıştı. Bu şartlar, Ukrayna'nın NATO üyeliğinden tamamen vazgeçmesini, tarafsız bir statüye geçmesini ve Rusya'nın ilhak ettiği Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinden Ukrayna'nın askeri birliklerini tamamen çekmesini kapsıyordu. Putin'in şartları, Ukrayna açısından toprak kayıplarını ve NATO üyesi olamamasını kabul etmek anlamına geliyor. Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü doğrudan hedef alan bu şartları reddetmişti. Trump'ın savaşı bitirme ısrarı, Zelensky üzerinde büyük bir baskı yaratacağı gözleniyor. Askeri yardımlar konusunda Trump'ın izleyeceği yol, stratejinin belirleyici unsurlarından biri. Yardımları tamamen kesmek yerine kademeli bir azaltma politikası benimsemek ve bunları müzakerelerde ilerleme kaydedilmesine bağlamak. Putin'in istediği toprakları Trump'ın verip vermeyeceği veya neleri verip, neleri pazarlık masasına getireceği enine boyuna tartışılıyor.
KİLİT ADAMLAR
Trump'ın kıdemli danışmanı, Cumhuriyetçi Parti stratejistlerinden Bryan Lanza, Ukrayna'nın doğusundaki bölgelerden bahsetmedi ancak Kırım'ı Rusya'dan geri almanın gerçekçi olmadığını belirtti ve "Kırım gitti" diye ekledi. İddialara göre Trump'ın danışmanları, Kırım'ın Rusya'da kalmasına karşılık, Rusya'nın Herson'dan çekilmesini, Donetsk ve Luhansk'ın özerk yönetim haline getirilmesini pazarlık konusu yapacak. Yani yeni Minsk Anlaşması üzerinde garantili mutabakat. Trump'ın açıkladığı kilit bakanların Ukrayna savaşına farklı yaklaşımları dikkat çekiyor: Devlet Verimlilik Departmanı'nın (DOE) başına gelecek olan Elon Musk, Rusya'nın Kırım üzerindeki kontrolünü tanıyan bir barış planını tartışılmasını istiyor. Dışişleri Bakanı Marco Rubio, mali yardımlara karşı çıkıyor ve Ukrayna'nın bazı tavizler vererek barış antlaşması imzalaması gerektiğini söylüyor. Ukrayna- Rusya özel temsilcisi General Kellogg**, toprak tavizleri verilerek anlaşma taraftarı. Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz**, Ukrayna'ya güçlü destek verilerek barış görüşmelerinde üstünlük sağlanması gerektiğini savunuyor.
SONUÇ
Yeni ABD Başkanı Trump, Zelensky'i masaya oturtmak kararında. Bu noktada, Rusya Devlet Başkanı Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky ile konuşabilen tek NATO ülkesi Türkiye Cumhurbaşkanı olduğundan, İstanbul'da ateşkes masası kurulmasının öne çıktığı değerlendiriliyor. BÖLGESEL GÜÇ-KÜRESEL AKTÖR TÜRKİYE. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İstanbul olası barış masasında yapacağı hamleler yalnızca çatışmayı sona erdirmekle kalmayacak, aynı zamanda bölgesel ve küresel güç dengelerini de yeniden şekillendirmeye adaydır.
