Korona virüs pandemisinden kısa süre sonra piyasalar sağlık tarafındaki gelişmelerden ayrıştı ve büyük oranda beklenti satın almaya başladı. Daha doğrusu beklentinin beklentisi ile hisse senetlerine atak yaptılar. Korona virüs ne zaman bitecek ve hangi büyüklükte ekonomik enkaz bırakarak bitecek sorularının yanıtları henüz verilemiyor. Piyasalar kendi kendilerine yeşerttikleri soyut umutlarla bu işi büyük oranda bitirdiler. Özellikle ABD piyasaları kayıplarının büyük kısmını çok kısa sürede geri almayı başardı. S&P 500 Endeksi 2008 krizinde toparlanmayı 58 gün sonra başarmışken bu sefer sadece 36 gün yeterli oldu. Aynı şekilde Nasdaq 100 Endeksi de pandemi öncesine dönmesi için sadece yüzde 8'lik bir artış yeterli olacak. BİST 100 Endeksi de gördüğü dipten sadece 2 haftada yüzde 25 yükseliş ile çıkmayı bildi. Peki, bu piyasa hareketleri ne kadar gerçeklerle bağdaşıyor. Ne yazık ki piyasaların beklentileri pandemi sonrası bıraktığımız yer olmasa da çok yakınına geri dönüleceği yönünde.
SİSTEM DEVAM EDER
Bıraktığımız ekonomik noktaya değil ancak ekonomik sisteme geri döneceğiz büyük oranda. Tıpkı 2008 krizi sonrası gibi bol likidite ile küresel düzeyde yapay refah bir kez daha pompalanacak. Dolar sıfır maliyetli olduğu için gelişmekte olan ülkeler maliyetli kendi ulusal paralarından öte dolar ile finansman ihtiyaçlarını karşılayacaklar. Yani aynı filmi seyredeceğiz. Ama pandemi öncesi bıraktığımız noktaya dönemeyeceğiz. Bu yüzden piyasaların umutlarının şimdilik biraz abartılı olduğunun altını çizmemizde fayda var. Chase Investment Başkanı, piyasa aktörlerince 3. çeyrek itibarıyla büyük toparlanma olacağı ve bulunacak tedavi ve aşının pazarlara ulaşacağı beklentilerinin hakim olduğunun altını çiziyor. Sanırım gündeme alınan ekonomik önlemlerin kademeli gevşetilmesi kararları umutları daha da artırıyor. Bu durumda piyasaların yukarı yönlü hareketinin devamlılığı gelirse "boğa tuzağından" "boğa piyasasına" geçilmiş de olur.
BİR TERSLİK VAR
Gerçekten çok ilginç bir durumla karşı karşıyayız. Sağlık sorunu yüzünden yaşanan bir ekonomik krizin seyrine yönelik beklenti ve kararlar sağlıkçılar yerine ekonomistler ve piyasa uzmanları tarafından veriyor. Başlarda karamsar olan ekonomistler bu krizin daha önce hiç yaşanmadığını ikinci 1929 buhranı ile karşı karşıya olduğumuzu savunuyorlardı. 2009'da bile yüzde 2,1 küçülen küresel ekonomiye bu sefer yüzde 3 küçülme şansı verdi IMF. OECD ve IIF de 2008 krizinden daha şiddetli olumsuz yansımaları beklentisi üzerine inşa ettiler büyüme ve işsizlik öngörülerini. Ne olduysa hızlı bir şekilde karamsarlıktan iyimserliğe döndüler. Bu gidişle Nasdaq, Dow Jones ve S&P pandemi öncesini geçerler. BİST bıraktığı 120 binlere gelir. Nasıl bir rüzgar estirildiyse genci yaşlısı finansal okur yazarlığı olan olmayan bana soruyor hangi hisse senedini alalım diye. Bu gidişin kesinlikle içi dolu değil. Sağlık tarafı somut gelişmeler ile içini doldurursa sorun yok. Ama zaman alırsa sağlık tarafından gelecek olumlu haberler piyasalarda oluşan balon da kuşkusuz biraz söner.
