Türkiye'de milyonlarca üniversite ve lise öğrencisi firmalarda staj yapıyor. Bunların bazıları zorunlu staj kapsamında değerlendirilirken bazıları da mesleğe başlamadan önce öğrenmek maksadıyla şirketlerin bünyesinde çalışıyor. Staj yapmak özellikle üniversite son sınıflarda mesleğe girmeden önce çok önemli bir deneyimi de beraberinde getiriyor.
Staj bazı okullarda zorunlu olurken bazı firmalar içinde stajyer çalıştırma zorunluluğu bulunuyor. Yani mesleki eğitim kapsamında olan ve 10 ile daha fazla sayıda çalışanı bulunan işletmelerde mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim ya da mesleki ve teknik eğitim veren yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırılması gerekiyor.
Buna göre de çalışan sayısının yüzde 5'i kadar sayıda stajyer bulundurma zorunluluğu var.
ASGARİ ÜCRETE GÖRE
Stajyerlere ödenecek ücretler firmadaki çalışan sayısına ve geçerli asgari ücrete göre belirleniyor. Stajyerlere asgari geçim indirimi hariç net asgari ücretin yüzde 30'u kadar maaş ödenmek zorunda. Bu tutarın üzerinde ödemede sınır yok. Ancak bundan az maaş verilemiyor. 2019 yılı için stajyerlere ödenmesi gereken en az ücret 548 lira 73 kuruş oldu. Stajyerlerin ücretlerinden herhangi bir vergi ve kesinti yapılamıyor.
DEVLET KATKISI VAR
Stajyerlerin maaşlarının bir bölümünü devlet karşılıyor. Mesleki eğitim gören veya stajyer öğrencilere ödenebilecek en az ücretin 20'den az çalışanı olan işletmeler için üçte ikisi, 20 ve üzerinde çalışanı olan işletmeler için üçte biri devlet tarafından karşılanıyor. Mesleki eğitim gören veya staj yapan öğrencilerin ücretlerinin her ayın 10'una kadar banka yoluyla ödenmesi gerekiyor.
KATKI KAÇ LİRA
2019 yılı için devlet katkısı çalışan sayısı 20'den az olan iş yerleri için ödenen maaşın 3'te ikisi kadar olacak.
20'den fazla çalışanı olan işyerlerinde ise bu tutar maaşın 3'te 1'i kadar olacak. Yani devlet 20'den az çalışanı olan işyerlerinde stajyer başına 365 lira 82 kuruş, 20'den fazla çalışanı olan işyerleri içinse stajyer başına 182 lira 91 kuruş ödeme yapacak.
CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI
Söz konusu devlet katkısı ve stajyer ücretlerinin süresi de Cumhurbaşkanlığı Kararı ile uzatıldı. 356 sayılı karar gereğince devlet katkısı 2018-2019 eğitimöğretim yılından itibaren 3 eğitim-öğretim yılı uzatıldı. Söz konusu karar aynen şöyle:
"MADDE 1- (1) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun geçici 12 nci maddesi uyarınca, aday çırak ve çıraklar ile anılan Kanunun 18 inci maddesine göre işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere, aynı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılacak ödemelerin asgari ücretin net tutarının yüzde otuzundan az olamayacağına dair süre ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere ödenebilecek en az ücretin; yirmiden az personel çalıştıran işletmeler için üçte ikisinin, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işletmeler için üçte birinin, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 53'üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (B) bendinin (h) alt bendi için ayrılan tutardan Devlet katkısı olarak ödenmesine ilişkin süre, 2018-2019 eğitim ve öğretim yılından itibaren üç eğitim ve öğretim yılı uzatılmıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarına Devlet katkısı ödenmez."
PRİM SAYISI ARTAR
15 yıl 3600'den tazminatımı alıp çıkmayı düşünüyorum. 5500 günüm var. 15 yıl 3600'den tazminatımı alıp çıktıktan sonra farklı firmada çalışmaya devam edersem, örnek 17 yıl var, 57 yaşıma kadar 17 yıl daha sigortalı olarak çalışırsam, son 17 yıllık tazminatımı yine alabilir miyim? Emekli maaşım ilk ayrıldığım 5500 günden mi hesaplanır? Mustafa KILIÇ
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yıl 3.600 gün yazısı alarak son çalıştıkları işyerinde en az 1 yılı doldurmak kaydıyla tazminatlarını talep edebilir. Ancak bu tazminatı aldıktan hemen ertesi gün işe başlarsanız burada bir kötü niyet ortaya çıkabilir ve işyeriniz size ödediği tazminatı geri talep edebilir. O yüzden makul bir süre geçtikten sonra ekonomik sebeplerle tekrar çalışabilirsiniz.
Tekrar çalıştığınızda 1 yılı doldurmak şartıyla tazminat alacak şekilde işten ayrılırsanız yeniden tazminat alırsınız.
Emeklilik hesabınız son işyerinizden ayrıldığınızdaki prim gün sayınıza göre yapılacaktır. Bu yüzden daha çok çalışıp prim ödedikçe ve özellikle yüksekten ödedikçe emekli maaşınız da artacaktır.
