Yaz aylarıyla birlikte çalışanlar yıllık izinlerini de kullanmaya başladı. İzinlerle ilgili genel bilgileri zaman zaman bu köşemizden size aktarıyor sorularınızı cevaplıyoruz.
Genel olarak herkesin yıllık izin kullanma hakkı var. İzin süresi ise kıdeme göre değişiyor. İzinlerin ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere bölünmesi de mümkün oluyor. İznini nasıl böleceğine çalışan karar verirken iznin ne zaman kullanılacağına çalışan ve işveren birlikte karar veriyor.
Yine yasalarımıza göre izin hakkı elde etmek için aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olma şartı da bulunuyor. 1 yılını doldurmayan işçilere izin verilmiyor.
Ancak işveren kendi inisiyatifiyle avans izin kullandırabiliyor.
KULLANILMAZSA ÖDENİR
Bazı iş kollarında yoğunluktan dolayı işçiler izinlerinin tamamını ya da bir kısmını kullanamıyor. Bu artan izinler daha sonraki senelerde kullanılabileceği gibi para olarak da ödeniyor. Ancak ödeme çalışırken değil işten ayrılırken yapılıyor. İşten ayrılan çalışan geçmiş yıllardan kullanmadığı izinleri son maaşı üzerinden para olarak alıyor.
HESAPLAMADA YILA BAKILIR
İzin ücreti hesaplanırken 1 tam yıl hesaba katılır. 1 yıldan eksik süreler dikkate alınmaz. Örneğin, 1 yıl 8 ay çalışan bir işçi için izin ücreti 1 yıl üzerinden belirlenir. İşçiye ödenecek miktar son çıplak ücreti ile hesaplanır. Brütten yapılacak hesaplamalarda yasal prim ve vergi kesintileri düşülür. Yani net ücret olarak ödenir.
ÇALIŞANLAR ÇOK BİLMİYOR
Yıllık izin kullanımında çok fazla bilinmeyen bir husus daha var. Bugün size ondan bahsetmek istiyorum.
Bu da 4857 sayılı iş Kanunu'nun 56. Maddesinin son fıkrasında yer alıyor.
Bu düzenleme aynen şöyle: "Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.
İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır." İşte bu hüküm sayesinde çalışanlar isterlerse izinlerini 4 gün uzatabilirler.
Fıkrada dikkat edilirse "izin verilebilir" değil "izin vermek zorundadır" ifadesi yer alıyor. Yıl izni dediğimiz bu uygulama sayesinde tatilini işyerinin bulunduğu şehrin dışında geçirecek olan çalışanlar talep etmeleri şartıyla 4 gün fazla izin yapabilirler. Yani 20 gün izni olan bir çalışan yol izniyle birlikte bunu 24 güne çıkartabilir.
BELGELEMEK ŞART
Burada dikkat edilmesi gereken konu yıl izni almak için mutlaka işyerinin bulunduğu şehrin dışına çıkmak gerekliliği. Bunu da belgeleme zorunluluğu bulunuyor. Yani otel rezervasyonları, uçak, otobüs biletleri, ya da gidilen şehirde yapılan harcamalar gibi belgelerle şehir dışına çıktığınızı işverene sunmanız gerekiyor.
ÜCRETSİZ OLUYOR
Yine burada dikkat edilecek bir diğer husus ise bu 4 günlük iznin ücretsiz olduğu. Yani bu 4 günü kullanan çalışanın maaşından kesiliyor. Bu 4 gün için kendisine bir ücret ödenmiyor.
Yıllık izin ise ücretli olduğu için maaşını tam alan çalışan yol izninde maaşını eksik almış oluyor.
PARA ÖDENİYOR
İzne çıkan çalışana isterse işveren tarafından avans da ödeniyor. Yasalar izne giden çalışana bu süre içinde hak ettiği ücret ve benzer haklarının peşin ya da avans olarak ödenmesini zorunlu kılıyor. Yani siz ayın 15'inde izne çıkacaksanız bu 15 günlük ücretinizi aybaşını beklemeden izne çıkarken peşin olarak alabilirsiniz.
KIDEM BELİRLİYOR
Çalışma süresi - İzin süresi
1-5 yıl (dahil) arası - 14 gün
5 yıldan fazla 15 yıldan az - 20 gün
15 yıl (dahil) ve daha fazlası - 26 gün
NOT: 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanır.
