Milyonlarca çalışan emekli olma beklentisinde. Emeklilik tarihini de merak eden çok sayıda çalışan var. Türkiye'de mevcut mevzuata göre emeklilik için üç önemli şart var:
● Sigortalı olduktan sonra belli bir sürenin geçmesi. (Çalışma zorunluluğu yok.)
● Belli bir süre sigortalı olarak çalışıp prim ödemek.
●Belli bir yaşa gelmek. (Bunu ilk işe giriş tarihi belirliyor.) Bu şartların üçü birden gerçekleşmeden emekli olma imkanı (malullük, engellilik gibi istisnalar hariç) yok. Ancak yukarıdaki şartları değiştirmek, azaltmak, geri çekmek gibi fırsatlar var. Yani erken emeklilik imkanı bulunuyor.
ÜÇ ÇOCUK 2.160 GÜN
Kadın ve erkek çalışanlar için iki ayrı erken emeklilik imkanı bulunuyor. Kadınlar sigortadan sonraki doğumlarını borçlanarak 3 çocuktan 6 yıl (2160 gün) kazanırken, erkekler sigortadan önceki askerliklerini borçlanarak 2 yıla kadar erken emekli olabiliyor. Anneler için en önemli erken emeklilik formülü çocuklarla ilgili doğum borçlanmasında ortaya çıkıyor. Kadın çalışan eğer sigortadan sonra çocuk sahibi olmuşsa, bu durum kendisine avantaj sağlıyor. Siz doğum dolayısıyla işten ayrılmışsanız ve bu süre içinde sigortanız yatmamışsa, bu sürelerin primlerini toplu olarak ödeyerek çalışmış gibi emeklilik hesabınızdan saydırabiliyorsunuz. Kazanacağınız günlerin de bir sınırı var. Her çocuk için 720 gün, yani 2 sene işten ayrı kaldığınız bölümleri çalışmış gibi gösterebilirsiniz. Toplamda üç çocuk için 6 yılı yani 2160 günü borçlanarak sigorta primlerinize ekletebiliyorsunuz. Burada borçlanma, yaşı geriye çekmiyor, ancak 6 yıl çalışması gereken bir kadının bu süreyi topluca ödeyip hemen emekli olmasını sağlıyor. Borçlanılan sürelerde sigorta priminin yatırılmamış olması, çocuğun sağ olduğu sürelerin borçlanılması şartları var.
ÖRNEK HESAPLAMA
Ayşe Hanım 1989 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladı. 1991 yılında bir çocuk dünyaya getirdi ve çalışmaya 4 yıl ara verdi. Daha sonra tekrar işe girdi. Emeklilik tarihi geldiğinde yaşı ve yılının dolmuş olmasına rağmen 700 günlük bir prim eksiği bulunduğu söylendi. Ayşe Hanım bu 700 gün için yaklaşık 2 yıl daha çalışmak zorunda. Oysa doğum yaptığı için bu süreyi borçlanarak (satın alarak) 2 yıl erken emekli ola bilir. Çünkü her çocuk için 720 gün borçlanma imkanı bulunuyor. Fatma Hanım ise 1989'da ilk kez sigortalı oldu. Bu tarihten itibaren sadece 2.200 gün prim ödedi. Ancak iki çocuk dünyaya getirdi. Şimdi çalışma imkanı yok. Bu durumda Fatma Hanım'ın emekli olma şansı da bulunmuyor. Ancak devreye doğum borçlanması giriyor ve iki çocuk için 1.440 günlük borçlanma ile 3.600 günü yakalıyor. Fatma Hanım artık yaş şartını tamamlayıp emekli olabilir.
ERKEKLER DAHA AVANTAJLI
KADINLARDAKİ doğum borçlanmasının bir benzeri ise erkeklerde askerlik borçlanması olarak karşımıza çıkıyor. Bu imkan erkeklerin yaş şartını bir yıla kadar geriye çekiyor ve erken emeklilik fırsatı sunuyor. Askerlik borçlanmasının yaşı öne çekmesi için öncelikle sigortanın askerden sonra yapılmış olması gerekiyor. Bundan sonra da ilk kez sigortalı olduğunuz tarih sizin ne kadar avantaj yakalayacağınızı ve kaç gün borçlanmanız gerektiğini belirliyor. Dolayısıyla askerlik borçlanması herkes için farklı sonuçlar doğuruyor. Kimi çalışan bir aylık borçlanma ile 1 yaş erken emekli olurken kimisi için bu süre 12 aya kadar çıkabiliyor.
ISE GİRİS TARİHİ ÖNE ÇEKİLİRSE
AHMET Bey 11.05.1970 doğumlu. 14.01.1990 tarihinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başladı. Askerliğini ise işe girmeden önce yani 1987 yılında yaptı. Ahmet Bey bu durumda 25 yıl, 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarıyla emekli olabiliyor. Buna göre emekli olacağı tarih, 11.05.2022. Oysa bu süreyi kısaltma şansı var. Çünkü sigortadan önce askerlik yaptı. Ahmet Bey eğer işe giriş tarihini 23.11.1989 tarihinden önceye çekebilirse 51 yaşında emekli olabiliyor. Burada da devreye askerlik borçlanması giriyor. Yapacağı 2 aylık borçlanma ile işe giriş tarihini 14.11.1989 yapacak ve 11.05.2021'de emekli olup 1 yıl fazla maaş alacak.
