Annemin geçmiş yıllardan 2800 günü var. Emeklilik için primlerini tamamlayamıyor.
Bu ödediği primlerin parasını geri alabilir miyiz?
Şeyma KURU Öncelikle bir hatırlatma yapalım. Annenizin epey fazla primi var. Eğer 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olmuşsa bunu 3600 güne tamamlayarak 58 yaşında emekli olabilir. Bunun için çalışma imkanı olmasa da sigortadan sonraki doğumları borçlanabilir ya da isteğe bağlı ödeyebilir. Bu alternatifleri hatırlatmış olalım. Ancak bunların hiç birisine imkan yoksa toplu para alma imkanınız bulunuyor.
Şimdi bunun şartlarına bakalım.
Yaş ve yıl şartını doldurmuş olmasına rağmen primi eksik olduğu için emekli olamayanlar toplu para alabiliyor.. Hem SSK ve Bağ-Kur'lular hem de memurlar belli şartlarda bu imkândan yararlanabiliyor.
Yasa SSK ve Bağ-Kur'lular için toplu para alabilmenin şartlarını şöyle sıralıyor:
Sigortalı olarak çalışmıyor ya da kendi işini yürütüyor olmamak.
Emeklilik için gerekli olan üç şarttan yıl ve yaşı tamamlamış olmak.
Burada 9 Eylül 1999 tarihi öncesi sigortalı olanlar için prim şartı en az 3.600 oluyor. Zaten bu prime ulaşan bir kişi kısmi yaştan emekli olabiliyor. Bunun altında prim varsa ve yaş şartı da tamamlanmışsa toplu para alınabiliyor.
ŞARTLARIN YERİNE GELMESİ GEREKİYOR
Tüm şartlar tamamlanmışsa 'Emekli olmak istemiyorum paramı toplu alacağım' deme durumu ise yok. Bu durumda emeklilik gerçekleşiyor. Toplu para talebi vefat eden kişilerin kanuni mirasçıları tarafından da yapılabiliyor. Burada da ölüm aylığı bağlanmaması esas alınıyor. Yaş şartının tamamlanması işe giriş tarihine göre değişiyor. 09.09.1999 gününden sonra ve 01.05.2008 öncesi sigortalı olanlar için yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60. 2008 sonrası sigortalı olanlar için ise yaş şartı 65 olarak belirleniyor. Parayı talep etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) dilekçe ile başvurmak gerekiyor. Ne kadar ödeneceği ise o zaman yatırılan paranın her yıl katsayısının güncellenmesiyle belirleniyor.
HANGİ PRİMLER ÖDENİYOR
Eski SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. Bağ- Kur'lular (4B) için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor. Bu primler sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşuyor. Sağlık için ödenen primler ve yapılan doğum, askerlik gibi borçlanmalar geri iade edilmiyor.
İHYA İMKÂNI VAR
Toplu para alanlarda emeklilik için her şey bitmiş olmuyor. Paranızı aldıktan sonra çalışırsanız prim günlerinizi güncelleme katsayısıyla belirlenen miktardan ödeyerek canlandırabilirsiniz. Bunu da yeni çalışmalarınıza ekleyerek emekli olursunuz.
BAĞ-KUR'LUYA EMEKLİLİK İMKANI
Emeklilik için daha önce durdurulan prim günlerine ihtiyacı olanlar, bunları yapılandırma kapsamında daha az ödemeyle ihya edebilecek yani canlandırabilecek. Daha önce yapılan düzenlemelerde borçları silinerek hizmet süreleri durdurulan Bağ-Kur'lular, bu sürelerin tamamını yeniden kullanabilecek. Normalle durdurulan hizmet süreleri güncel prim tutarından ihya edilirken, yapılandırma kapsamında başvuranlardan borcun doğduğu tarihteki anapara ile o tarihten bu yana hesaplanan enflasyon farkı istenecek. İhya ödemelerinde enflasyon farkında herhangi bir indirim uygulanmayacak.
ÖDEMEYE DİKKAT!
İhya işlemi için başvurularda sona yaklaşıldı. Fırsattan yararlanmak için son başvuru tarihi 1 Şubat. Başvurular Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılacak. Hesaplanan tutarın 31 Mart'a kadar ödenmesi halinde durdurulan süreler ihya edilecek. Vefat eden Bağ-Kur'luların yakınları dul ve yetim aylığı için ihya başvurusu yapabilecek.
KREDİ İLE EMEKLİLİK
Yapılandırma düzenlemesinin ardından SGK kamu bankalarıyla bir protokol imzaladı ve borcu olduğu için emekli olamayanlar için kredi avantajı getirildi. Protokol kapsamında borcunu ödemesi durumunda aylık bağlanacak sigortalılara krediyle emeklilik imkânı sunulacak. Sigortalılar, yapılandırılan sigorta prim borçlarının peşin ödeme tarihinin son günü olan 31 Mart'a kadar ilgili bankalardan aylık 1.60 faiz oranı ve 36 ay vade ile kredi kullanabilecek. Kredi desteğinden yararlanmak isteyenler önce 1 Şubat'a kadar sosyal güvenlik il-merkez müdürlüklerine başvurularını yapacak. Buradan alacakları emekli olabileceklerine dair yazıyla bu bankaların şubelerine müracaat edebilecek.
