Yasalarımız kadınların emekliliğinde çeşitli avantajlar sunuyor. Borçlanma ile 6 yıl kazanılırken staj başlangıç sayılıyor. Engelli annesi de prim kazanıyor
Yasalarımız emeklilik hesaplamalarında kadınlara öncelik sağlıyor. Erkeklerde bekleme süresi 25 yıl iken kadınlarda bu süre 20 yıla düşüyor. Yine kadınların prim ödeme gün sayıları ve yaş şartları da daha öncelikli olarak hesaplanıyor. Ancak bunların dışında yasalarımız kadınlara erken emeklilik yolunu açacak birçok avantaj da sunuyor. Bunlardan birisi de doğum borçlanması. Anneler bu sayede 3 çocuğa kadar borçlanarak prim kazanabiliyor. Özellikle 1 çocuk için 2 yıllık prim kazanılması ile 6 yıllık avantaj da elde ediliyor. Engelli çocuğu olanlarda ise yaş da erkene çekiliyor. İşte annelerin erken emeklilik formülleri:
1. Kimler borçlanma yapabilir?
Hangi kurumdan olursa olsun bütün kadın çalışanlar, yani SSK'lı olanlar, kendi işini yapan Bağ- Kur'lular ve memur olan anneler doğum borçlanması yapabiliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyerek Bağ- Kur'lu olanların da doğum borçlanması imkanı var. Ancak borçlanma yapabilmek için doğumların ilk sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşmesi gerekiyor. Yani sigorta olmadan önce dünyaya gelen çocuklar için böyle bir borçlanma imkanı tanınmıyor. Ayrıca çocuğun sağ olması gerekiyor. Doğduktan sonra bir müddet yaşayan çocuklar için yaşadığı süre kadar borçlanma yapılabiliyor.
2. Staj sonrası süre borçlanılabilir mi?
Normal şartlarda emeklilik hesabında staj başlangıcı ve stajda geçen süreler dikkate alınmıyor. Ama doğum borçlanmasında farklı bir uygulama bulunuyor. Anneler eğer staj başladığı tarihten sonra doğum yapmışlarsa bu doğumları 3 çocuğa kadar borçlanarak 2 bin 160 gün kazanıyor.
3. Hangi süreleri kapsıyor, ne kadar süre için yapılıyor?
Her çocuk için 720 gün, yani 2 yıl prim kazanılıyor. Çocuğun doğumundan sonraki 2 yıl içinde çalışılmayan süreler borçlanma ile kapatılabiliyor ve primler emeklilik hesabında kullanılıyor. Borçlanma yapılması için o sürelerde çalışılmaması, yani primlerinin ödenmemiş olması gerekiyor. Eğer doğumdan sonra çalışmaya başladıysanız, o süreleri borçlanamazsınız.
4. Anneye hangi avantajları sağlıyor?
Kadınlar doğum sonrası çalışmadıkları günlerin primlerini toplu olarak hizmet süresine ekletebiliyor. Böylece 3 çocuğu olan bir anne 6 yıllık, yani 2160 günlük primi çalışmadan ödeyip emeklilik hesabında kullanabiliyor.
5. Emeklilik öne alınıyor mu?
Yılını ve yaşını doldurmuş bir anne primi eksikse bu süreleri çalışarak tamamlar. Örneğin; 2160 gün primi eksikse ve 3 doğumu varsa 6 yıl çalışıp prim ödemesi gerekir. Ancak doğum borçlanması sayesinde 6 yıllık primi toptan öder ve 6 yıl beklemeden emekli olabilir. Onun dışında doğum borçlanması işe giriş tarihini ya da yaş şartını geri çekmez.
6. Ne zaman yapılmalı?
Emeklilik yaşının dolmasına kısa süre kala yapılması daha yerinde olur. Çünkü bu tarihe kadar çalışıp prim tamamlanabilir. Ancak her yıl ödeme tutarı artıyor, daha az para ödemek istiyorsanız bugünkü şartlardan da ödeme yapabilirsiniz.
7. Daha az süre borçlanma imkanı var mı?
Evet. 2 yıllık boşluğunuz olsa bile eğer daha az prim gününe ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabilirsiniz. 1 çocuk için 720 gün, üst sınırı gösteriyor. İsteyenler 30 gün de borçlanabilir.
8. Ne kadar ödeniyor?
Doğum borçlanmasında en düşük ve en yüksek tutarlar brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor. En az tutar aylık olarak brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu da şu an için aylık 2 bin 70 lira 72 kuruş. Günlük en düşük prim 69,02 lira olurken, 2 yıllık doğum borçlanmasına en az 49 bin 697 lira ödeniyor. Üst limit ise bunların 7.5 katı.
9. Evlat edinen de yapabilir mi?
2 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabilir. Ayrıca evlat edinilen çocuğu doğuran annenin de doğum borçlanması yapma hakkı bulunmaktadır. Evlat edinilen çocuğu doğuran anne doğumdan evlatlık verildiği süreye kadar olan geçen 2 yılı borçlanabilir. Evlat edinen anne ise çocuğu evlat edindiği tarihten doğumdan sonraki 2 yıllık sürenin dolduğu tarihe kadar olan süreyi borçlanabilir.
10. Engelli çocuğu olana emeklilik imkanı var mı?
Ülkemizde engelli çocuğu olanlara erken emeklilik imkanı var. 1 Ekim 2008 sonrası çalışılan her 4 yıla 1 yıl prim ekleniyor, emeklilik yaşı da 1 yıl düşüyor.
