Emekliler, memurlar, işçiler hepsi dün açıklanan 5 aylık enflasyon rakamını bekliyordu. Rakam ortaya çıktı, peki etkisi ne olacak? Asgari ücret ne kadar artar? Emekli memurun zam oranları ne olur? İşte ince hesaplar...
Türkiye'de enflasyon rakamları birçok yönden değerlendiriliyor. Ekonominin genel dengeleri açısından bakıldığı gibi, kira artışlarından, maaş zamlarına kadar birçok alanda da etkili oluyor.
Özellikle milyonlarca vatandaşı ilgilendiren Ocak ve Temmuz aylarındaki maaş artışları enflasyon rakamlarına göre yapılıyor.
Bu noktada her yıl Aralık ayında toplanan Asgari Ücret tespit Komisyonu'nun çalışmalarında da önemli bir parametre olarak kullanılıyor.
Bütün bu etkileri sebebiyle her ay açıklanan enflasyon rakamları merakla bekleniyor. Açıklanan Kasım ayı enflasyonu ile birlikte Haziran ayından bu yana oluşan 5 aylık enflasyon oranı da ortaya çıkmış oldu. Önce açıklanan rakamlardan hesapladığımız yeni oranlara bakalım. Sonra etkilerini detaylı olarak inceleyelim...
Kasım ayı enflasyonu sonrasında 5 aylık değişim yüzde 14.05 olarak belirlendi. Bunun üzerinden hem emeklinin hem de memurların zam oranlarını hesaplamak mümkün.
Ancak bu rakamın üzerine bir de Aralık enflasyonu eklenecek ve 6 aylık oran ortaya çıkacak.
KİM NE KADAR AYLIK ALACAK?
Emekliler, memurlar, sosyal ödeme hak sahipleri, işçiler bu rakam üzerinden 5 aylık zam oranlarını da öğrenmiş oldu. Ancak bu oranlar her kesime farklı şekilde etki edecek. Şimdi tek tek bu kesimlere bakalım..
SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİLERİ:
Yaklaşık 10 milyon SSK ve Bağ-Kur emeklisi her yıl Ocak ve Temmuz aylarında enflasyon oranında artış alıyor.
Buradaki ölçü son 6 aylık enflasyon oranı oluyor. Bu oran direkt olarak SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maşlarına yansıtılıyor.
Bu hesaplamaya göre SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 5 aylık artış oranı yüzde 14,05 olarak ortaya çıkmış oldu.
Emekliler ayrıca Aralık ayında oluşacak enflasyonun da eklenmesiyle 6 aylık oranı öğrenecek. Bu oran onlara enflasyon artışı olarak Ocak maaşlarında verilecek.
Burada yıl sonu enflasyon beklentilerine baktığımızda yüzde 20'lerin üzerinde bir 6 aylık oran ortaya çıkıyor.
Yapılacak bir refah payı artışı da olursa burada yüzde 30'ları konuşmak mümkün.
Ayrıca taban maaşlara da ilave seyyanen artış yapılıyor. Şu anda 3.500 TL olarak uygulanan taban maaşın da artırılması söz konusu. Bütün bunlara Ocak ayının 3'ünde açıklanacak enflasyon oranından sonra karar verilecek.
MEMURLAR VE MEMUR EMEKLİLERİ:
Yine yaklaşık 5 milyon kamu çalışanı ve 3 milyondan fazla memur emeklisinin artış oranlarını da enflasyon etkiliyor. Her ne kadar bu kesime toplu sözleşmede anlaşılan zam oranları uygulansa da enflasyon farkı ödeniyor. Hesapladığımız 5 aylık enflasyon oranı da burada önem kazanıyor. 2023 yılı Ocak ayı için toplu sözleşme zammı yüzde 8 olarak belirlenmişti. Temmuz'da ise memurlar ve memur emeklileri yüzde 7 zam aldılar. İşte bu yüzde 7'nin üzerinde oluşacak enflasyon da memur ve memur emeklilerine fark olarak veriliyor. Yüzde 14.05'lik 5 aylık enflasyona göre yaptığımız hesaplamalara göre de 5 aylık artış memur ve memur emeklileri için yüzde 15,11 olarak ortaya çıkıyor., Aynen diğer emeklilerde olduğu gibi memurlar ve memur emeklileri için de Aralık ayında oluşacak enflasyon bu rakamı değiştirecek. Bunun yanında Ocak 2022'de olduğu gibi toplu sözleşme zammının yukarı çekilmesi ve refah payı uygulaması da gerçekleşebilir.
ASGARİ ÜCRETLİ İŞÇİLER:
Enflasyon oranları emeklileri ve memurları direkt ilgilendirirken, asgari ücretin tespit edilmesinde de dolaylı etkisi bulunuyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeni asgari ücreti belirlemek için ilk toplantısını 7 Aralık'ta yapacak.
Bu toplantıda birçok parametreyle birlikte enflasyon rakamları da konuşulacak.
Geçmiş yıllardaki artışlara bakıldığında enflasyonun hep üzerinde artışlar olduğu görülüyor.
Bu noktada dün açıklanan yüzde 14.05 oranındaki 5 aylık enflasyon ve yıl sonunda ortaya çıkacak oran asgari ücreti de etkileyecek.
Burada komisyonun yıllık enflasyon ve 6 aylık enflasyon oranları ile farklı hesaplamalar yapması da mümkün. Bu noktada yıl sonu için hedeflerin 65 ile 70 arasında değiştiği görülüyor. Yine 6 aylık enflasyonun üzerinde bir refah payı konulduğunda oranın yüzde 40'ları da geçebileceği görülüyor. Bu hesaplamalara göre yeni net asgari ücretin 8 bin liradan az olmayacağı hatta 9 bin lira bandına da ulaşabileceği söylenebilir.
SOSYAL YARDIM VE ÖDENEKLER:
Bu noktada emekli ve memurlar ile işçilerin dışında sosyal yardımlara da her yıl Ocak ve Temmuz aylarında artış yapılıyor.
Buna göre sosyal yardımların ve ödeneklerin 5 aylık artışı memurlar ve memur emeklilere yapılan oran kadar yani yüzde 15.11 olduğunu söyleyebiliriz. Burada da Aralık enflasyonu beklenecek. 65 yaş aylığı, memur aile yardımları, engelli maaşları, evde bakım parası gibi ödenekler aynı oranda artırılacak. Ayrıca kıdem tazminatı tavanı da bu oranda artmış olacak.
