Aralık ayında Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanacak. Komisyon2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirleyecek. Birçok veri değerlendirilecek, rakamlara bakılacak, pazarlık olacak ve sonuç ortaya çıkacak. Peki rakam ne olacak? Başlıkta yazdığım net asgari ücret rakamı. Bu rakamı 'nereden buldun' diyenler olabilir. Bu bir hesap rakamı...
YILLIK ENFLASYON ÖNE ÇIKACAK
Asgari Ücret tespit Komisyonu toplandığı zaman net asgari ücret için masada yazılacak ilk rakam budur, yani 24 bin 57 lira. Bunun brüt rakamı da 28.302 TL oluyor. Detaylarına bakalım... Geçtiğimiz Ocak ayında asgari ücret yıllık olarak belirlendi ve net 17.002 TL, brüt olarak da 20.002 TL olarak açıklandı. 2024 yılı boyunca da milyonlarca çalışan bu rakamı aldı, almaya devam ediyor. Birçok ödemenin ve borçlanmanın da göstergesi bu rakamlar oldu. Asgari ücreti bir komisyon belirliyor. Komisyonda 5 işçi, 5 işveren temsilcisi pazarlık yapıyor. 5 Hükümet temsilcisi ise hakem olarak yer alıyor. Komisyon geçimle ilgili, istihdamla ilgili, maliyetle ilgili, birçok veriyi ele alıyor. Bunlardan birisi de enflasyon. Direkt belirlemesi de en önemli referans enflasyon oluyor. Nereden biliyoruz? Geçmiş tüm kararlarda enflasyon öncelik olmuş durumda. Bundan önceki tüm asgari ücret artışlarına bakıldığında hep bir önceki yılın enflasyon rakamı baz alınarak bunun 5-10 puan üzerinde artışlar yapılmış. Öyleyse bu yıl da enflasyon en önemli belirleyici olacak. Geçtiğimiz yıl ara zam yapıldığı için 6 aylık enflasyona bakılmıştı. Bu yıl ara zam olmadığı için asgari ücret artışında yıllık enflasyon öne çıkacak.
YENİ TAHMİNLER ÖNEMLİ
Ancak komisyon Aralık ayında toplandığı için yıllık enflasyon rakamını ki 3 Ocak'ta belli olacak bilmeden karar verecek. Yani tahminler ve beklentiler önem kazanacak Bu noktada referans alınacak en önemli veri Orta Vadeli Program'dan geldi. OVP'de yıl sonu enflasyonunun yüzde 41.5 olacağı öngörüldü. Daha sonra Merkez Bankası'nın kendi öngörüsü, yaptığı piyasa katılımcıları anketlerinden çıkan sonuçlar gösterdi ki yıl sonu enflasyon tahminleri yüzde 41.5 ile yüzde 45 arasında oluşuyor. Bu sonuçlardan en düşük tahminin OVP'deki yüzde 41.5 olduğu görülüyor. Geçtiğimiz yıllarda yapılan enflasyonun üzerindeki 5-10 puanlık artışlara bakmadan sadece bu enflasyon tahmini ile yola çıkıldığında masada ilk yazılacak rakamın net asgari ücret için 24 bin 57 lira olduğu anlaşılıyor. Öyleyse tüm pazarlık bu rakam ve üzerinden devam edecek. Yıllık enflasyona göre masadan çıkacak en az rakamın 24 bin 57 lira net, 28.302 TL'de brüt asgari ücret olması. Bunun üzerinde rakam belirlenmesi gerekecek. Eğer diğer tahminler dikkate alınırsa örneğin yüzde 45 artış olursa ya da 5-10 puanlık fark konulursa bu kez net ücret 25 bin lirayı da geçecek.
GEÇİM ÜCRETİ DEĞİL
Bir noktayı tekrar hatırlatmakta fayda var. Asgari ücret adından da anlaşılacağı gibi işçilere verilecek minimum ücreti gösteriyor. Yani bir gösterge rakamı, geçim ücreti değil. Komisyon 'geçinilecek ücret budur' diye bir rakam belirlemiyor. Bu rakamdan daha az ücret verilemez diye bir gösterge açıklıyor. Ücretlerin bu rakamın üzerinde olması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca açıklanan asgari ücretin brüt rakamı sadece maaşları değil, borçlanmaları, ödenekleri, GSS primlerini, Bağkur primlerini ve onlarca ödemeyi belirliyor. Yani ekonomi için bir gösterge rakamı oluyor.
