Kovid-19 salgınının yol açtığı küresel ekonomik krizin etkileri dünyanın dört bir köşesinde halen devam ediyor. Birçok ülke ekonomik sorunlar yaşarken, 'yüksek enflasyon' tüm kesimlerin ortak derdi oldu. En gelişmiş ülkeler bile tarihinin en yüksek enflasyon rakamları ile karşı karşıya kaldı.
Pandemi gerçekten tüm dünyayı kırdı geçirdi. Tedarik zincirinde yaşanan sıkıntılar, yüksek enerji fiyatları ve enerji arzındaki kısıt, artan maliyetler, çip krizi, hammadde sıkıntıları, işgücü eksikliği, gıdaya erişimin zorlanması ile gıda fiyatlarındaki hızlı yükseliş, küresel fiyat baskıları ve faiz artırımı gibi pek çok etken ülkelerin ekonomilerini alt üst etti. Bir virüsün yol açtığı vahim tablo dünyayı sarstı. Geçtiğimiz günlerde Bill Gates yeni bir pandemi açıklaması yaptı. Gates, 'Kovid- 19'dan daha kötüsü ve insan yapımı olacak' diyor ve dünya liderlerini bir sonraki pandemiye hazırlanmaları gerektiği konusunda uyarıyor. Yeni bir virüsün gelip gelmeyeceğini zaman gösterir ancak her türlü risklere karşı hazırlıklı olmamız gereken bir çağın içerisindeyiz.
ZİNCİR MARKETLERİN ÖNEMİ
Akıl almaz teknolojiler sayesinde dünyanın dengeleri, çıkarlarına ters düşen kötü niyetli ülkelerin elinde rahatlıkla bozulabiliyor. Kriz simülasyonlarına karşı insan zekası her zaman bir yol bulacaktır.
Gelelim ülkemize... Ülkemizde de enflasyonla mücadele konusunda büyük çaba harcanıyor. Özellikle üretimin artması için tarımdan sanayiye, turizmler ihracata kadar üretici ve yatırımcılara yönelik çeşitli destekler sunuluyor. İlgili tüm bakanlıklar ve kuruluşları desteklerini zaman zaman ilan ediyor.
Devlet, kaynakları ve imkanlar doğrultusunda elinden gelen desteği sağlamaya çalışıyor. Ancak memleket meselesi haline gelen 'enflasyon' sorunu için özel sektörün de elini taşın altına koyması şart.
Özellikle gıda ve temel ihtiyaçlara yönelik olarak halkın kolaylıkla erişebilmesinin önünün açılması gerekiyor. Bu konuda zincir marketlere büyük görev düşüyor.
Ocak ayında Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un bazı zincir marketlerin üst yöneticileri ile yaptığı toplantının ardından, bir ay süreyle fiyat sabitleme ve indirim kararları alınmıştı. İlk olarak Şok marketler zincirinin katıldığı fiyat sabitleme ve indirim seferberliğine daha sonra Migros, CarrefourSA, Happy Center katılmıştı.
BİM ise 500 üründe fiyatları sabitlediğini duyurmuştu. Çağrı Market 2000 üründe fiyat sabitleme kararı almıştı.
TİCARET AHLAKI VE ENFLASYON
Ülkemizde tüm zincir marketlerin fiyat sabitleme ve indirim kampanyalarının en azından kış çıkana kadar devam etmesi beklenmektedir. Çünkü kış aylarında enerji giderleri arttığından vatandaş zorlanmaktadır.
Üstüne gıda ve temel ihtiyaca erişmekte zorlanan halkımız bir nebze de olsa bu süreci kolay atlatabilir. Borsada işlem gören zincir marketlerin bilançolarına Kamuoyu Aydınlatma Platformu'ndan (KAP) erişildiğinde, 2019 yılından bu yana karlılıklarının ne kadar yüksek oranda artmış olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu uygulamayı devam ettirmek, 5'li zincir market başta olmak üzere, tüm zincir marketler için kar marjını olumsuz etkilemeyecektir.
Ülkemizde her ürün için fiyat düzenlemesi temelde düzeltilmesi gereken en önemli konudur. 2. Bayezid dönemindeki Narh Sistemi bunun en iyi örneğidir.
Serbest piyasa ekonomisi adı altında özgürce fiyat belirlemek, fahiş fiyatlarla vatandaşı zora sokmaya yol açmamalıdır.
Tohumda yani üreticide 2 lira olan gıda ürünü, çatala 20 lira olarak gelmemelidir.
Bunları aşabilirsek hem ticaret ahlakını kazanır hem de enflasyonu bir nebze de olsa dizginleyebiliriz.
