7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak genel seçimler öncesi siyasi partilerin milletvekili adayları çalışmalarına başladılar. Milletvekili adaylarının çalışmalarında en fazla önem verdiği kesimlerin başında ise toplumun önemli bir kısmını oluşturan ve sosyal yaşamda önemli işlevler üstlenen esnaf sanatkarlarımız ile onların teşkilatları gelmektedir. İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, bu doğrultuda ziyaretlerde bulunacak adaylara sunmak üzere, kesimin sorunlarını ve bu yönde geliştirilen çözüm önerilerini içeren bir kitapçık hazırlamıştır. İzmir Birliği bugüne kadar kurumu ziyaret eden milletvekili adaylarına bu kitapçığı sunmuş ve beklentilerini açık bir şekilde dile getirmiştir.
Burada sorunların ve çözüm önerilerinin tamamına yer vermek mümkün değildir. Ancak köşemizde, esnaf sanatkarların en önemli başlıca sorunlarına kısa da olsa değinmekte yarar bulunmaktadır.
1- Genel ekonomik durum ve işlerin durgunluğu: Ülkemizde toplumun çoğunluğunun gelirleri sınırlıdır ve insanlar (özellikle bankalara) borçlu bulunmaktadırlar. Bu durum da insanların tüketimlerini kısmalarına yol açmakta, zincirin devamında doğrudan halka mal ve hizmet sunan esnaf sanatkarlarımızın iş hacimlerinin düşmesine neden olmaktadır.
2- AVM: Alışveriş merkezlerinin haksız rekabetinin önlenmesi için '6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun' çıkarılmıştır ancak bu kanun beklentileri tam anlamıyla karşılayamamaktadır. Örneğin yaratılan trafik, çevre sorunlarına, açılış kapanış saatlerinin ve çalışma günlerinin sınırlanmasına, yeni açılacak ve mevcut olan AVM'lerin kent dışına yönlendirilmesine yönelik sıkıntılara çare getirmemektedir. Ayrıca AVM'lerde esnafa yer verilmesini öngören hükmün de işlerlik kazanabilmesi için elden geçirilmesi gerekmektedir.
3- Vergi: Sermayesi ve finans olanakları sınırlı olan üyelerimize ekonomik anlamda destek vermek için vergi oranlarında indirim yapılabilir. Geçmişte kurumlar vergisinin düşürülmesinde başta devlet zarar eder endişesi yaşanırken, kurumlar vergisinin düşürülmesinin vergi gelirlerini artırdığı görülmüştür. Aynı şekilde esnafa sağlanacak vergi kolaylıkları da onların istihdam, üretim ve yatırım potansiyellerinin artmasına, ekonomiye daha fazla katkı vermelerine yol açacaktır.
4- Kayıtdışı: Devletine ve ekonomiye katkı veren üyelerimizin gözetilmesi gerekmektedir. Kayıtdışı, üyelerimizin en fazla rahatsız olduğu konuların başında gelmektedir. Denetimlerin sıklaştırılması ve denetim yapan kurumların artırılması gerekmektedir.
5- SGDP: Emekli esnaf sanatkarımız faaliyetini sürdürdüğü takdirde maaşlarından yüzde 15 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisi yapılmaktaydı. Hükümetimiz 5 puan indirim yaparak kesintiyi yüzde 10'a çekmiştir, bunun için teşekkür ederiz. Ancak beklentimiz kesintinin tamamen kaldırılmasıdır. Zaten Bağ-Kur emeklisi ayda 800-900 lira maaş almaktadır ve yapılan kesinti ağır gelmektedir. Geçinebilse emekli zaten çalışmaz. Bu çerçevede faaliyetini sürdürerek istihdam yaratmaya, üretim yapmaya, vergi vermeye velhasıl ekonomiye katkı sağlamaya devam eden emekli esnaf sanatkarlardan kesinti yapılmaması yerinde bir uygulama olacaktır.
6- Emeklilik gün sayısı: Üyemizin emekli olması için 9 bin iş günü istenmekte, ancak aynı kurumun çatısı altında emekli olan SGK sigortalısı 7200 işgünü ile emekli olabilmektedir. Bu büyük bir haksızlıktır.
7- Sağlık hizmeti: Yine aynı şekilde 3 ay prim borcu bulunan esnaf sanatkarlarımız sağlık hizmetinden yararlanamamakta ama aynı durumdaki SGK sigortalısı faydalanabilmektedir, bu durum da haksızlık yaratmaktadır.
8- Mevzuat: Teşkilat yasamız olan 5362 sayılı kanun günün şartlarına göre yeniden elden geçirilerek güncellenmelidir. Aynı şekilde Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında yapılan haksız uygulamalar üyelerimizi zor durumda bırakmaktadırlar. Buna göre müzik yayını yapan işletmelerden MÜYAP'a bağlı firmalar için telif hakkı istenmektedir. Eğer bir işletme müzik yayını yaparak ticari kazanç elde ediyorsa bu duruma itiraz edilemez ama bir berber saç traşı yaparken ya da bir terzi dükkanında ceket dikerken radyoda ya da televizyonda müzik çalıyorsa buna telif hakkı istenmemelidir.
9- Mesleki eğitim: Türkiye mesleki eğitime daha fazla önem vermelidir. Üyelerimiz özellikle 4-4-4 eğitim sistemine geçildiğinden bu yana çırak kalfa bulamamaktadırlar. Çocuklar çırak olma döneminde okumakta, 12 yıl eğitim bitince de çırak olma vasfını yitirmektedirler. Bugün işsizlik yüksek oranlarda seyrederken reel sektörün kalifiye eleman sıkıntısı çektiği görülmektedir. Bu 'Mesleksizlik' sorunudur ve mesleki eğitimin kalitesinin artırılması ve yaygınlaştırılmasıyla çözülebilecektir.
10- İnovasyon: Çağımız her geçen gün hızla değişmekte ve gelişmektedir. Mali durumu iyi olmayan üyelerimizin bu değişime ayak uydurabilmeleri için inovasyon ve yeniliğe açık mesleklerin desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz.
Tüm bu genel sorunlarımızın yanı sıra ulaşım alanında faaliyet gösteren esnaf sanatkarlarımızın yaşadığı bir haksızlığa da değinmemiz gerekmektedir. Bugün deniz ve havayollarında araçlar ÖTV'siz akaryakıt kullanıyorlarsa, karayollarında ulaşım ve nakliye alanında çalışan üyelerimiz de ucuz akaryakıt temin edebilmelidirler.
