Türkiye’nin Afrika açılımı

TÜRKİYE'NİN Afrika Birliği'ne gözlemci üye seçildiği 2005, ülkemiz ile kıta ilişkileri açısından milat oldu. Aynı yıl Türkiye'de "Afrika Yılı" da ilan edildi. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın, 2005-2007 yıllarında başbakan olarak gerçekleştirdiği Afrika ziyaretleri ile ivme kazanan ilişkiler, 2008 yılında Türkiye'nin birliğinin Stratejik Ortağı ilan edilmesiyle yeni bir boyuta taşındı. Türkiye'nin, son 20 yılda Afrika kıtasına yönelik açılım politikası ve kıtadaki ülkelerle kurduğu ilişkiler uluslararası kamuoyunun da yakın takibinde.

HIZ KAZANMIŞ DURUMDA
KITANIN geçmişteki sömürgeci devletler istilasından sıyrılıp kendi öz kimliğine dönmeye başladığı son dönemde Türkiye ve Türk kurum, kuruluş ve şirketlerinin bölgeye yönelik yatırımları da hız kazanmış durumda. Türkiye'de, Afrika'ya yönelik ilginin artmasında Erdoğan'ın başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı dönemlerinde, 28 Afrika ülkesini ziyaret etmesinin önemli payı bulunuyor. Bir kısım ülkeler, ülkemizin kıtadaki varlığını "yeni Osmanlıcı siyasetin parçası" olarak görürken, Türkiye ise eski sömürgeci anlayışa karşı yerel halkın yanında yer alan bir siyaset izlediğini söylüyor. Nitekim Başkan Erdoğan da, Afrika ziyaretlerinde ve kıta ile ilgili konuşmalarında bölgenin sömürgecilik geçmişine atıfta bulunup Türkiye'nin burada farklı bir rol üstlendiğine vurgu yapıyor. Erdoğan, Afrika ile ilgili geçtiğimiz yıllarda yaptığı bir konuşmada, "Ülkemizin bu topraklara bakışı asla tek taraflı bir kazanç hevesinin ürünü değildir, olmamıştır. Biz birlikte üretmek, birlikte ilerlemek, birlikte zenginleşmek arzusundayız" ifadelerini kullanmıştı.

43 BÜYÜKELÇİLİĞİ VAR
AFRİKA ülkeleriyle kurulan ilişkilerde "dostluk" ve "kardeşlik" şiarını benimseyen ülkemizin yaklaşık 1,3 milyar nüfusa sahip kıtada, bugün 43 ülkede büyükelçiliği bulunuyor. Ayrıca Afrika genelinde Türkiye'yi temsil eden Türk Hava Yolları (THY), Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Anadolu Ajansı (AA), Yunus Emre Enstitüsü (YEE), Türkiye Maarif Vakfı (TMV), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) gibi kurumlar ile Türkiye merkezli STK'lar ve şirketler bayrağımızı kıtada dalgalandırıyor.

RAKAMLARLA İLİŞKİLER
TÜRKİYE'NİN Afrika'da 22 ülkede TİKA ofisi, 26 ülkede 175 Maarif Vakfı'na bağlı eğitim kuruluşları, 10 ülkede Yunus Emre Enstitüsü Merkezi, 40 ülkede 61 noktaya THY uçuşu söz konusu. Türk Silahlı Kuvvetleri ise, Mali ile Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Barışı Koruma ve Sürdürme Operasyonu'na katılımcı durumda ve Libya ile Somali'de askeri eğitim veriyor. Hatta ülkemizin yurt dışındaki en büyük askeri üssü de yine Somali'de bulunuyor. Bununla birlikte Türkiye'nin, 19 Afrika ülkesinde askeri ataşeliği var ve güvenlik alanında işbirliği çalışmaları yürütülüyor. Yine, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) aracılığıyla karşılıklı eğitim bursları veriliyor. Bu verilerden de anlaşılacağı gibi Türkiye'nin Afrika'da siyasi, kültürel ve askeri güç olarak karşılıklı ortaklıklar kurduğu ve stratejik bir partner olduğu söylenebilir.

STRATEJİK SEVAKİN ADASI
TÜRKİYE'NİN Osmanlı'dan bu yana tarihsel bağlarının olduğu Afrika ile ilişkileri, Başkan Erdoğan'ın Aralık 2017'de Sudan'a yaptığı ziyaret sırasında ülkenin kuzeyindeki Afrika'nın kapısı olarak da nitelendirilen Sevakin Adası'na yönelik adım nedeniyle de çok tartışılmıştı. Ziyarette Erdoğan'ın teklifi üzerine kıtanın en stratejik bölgesinde bulunan ve geçmişte de Osmanlı toprağı olan Sevakin Adası 99 yıllığına Türkiye tahsis edilmişti.

FETÖ OKULLARI MAARİF VAKFI'NA DEVREDİLDİ
KOVİD-19 öncesi THY'nin Afrika'da 39 ülkede 60 destinasyona uçuşu vardı. Tİ- KA'nın Afrika genelinde 30'a yakın Program Koordinasyon Ofisi faaliyet gösteriyor. Maarif Vakfı da, daha önce kıtada FETÖ yapılanmasına ait olan çok sayıda eğitim kurumunu devraldı.