Hatırlarsanız, geleneksel tiyatromuz içinde önemli bir yer tutan Karagöz'ü, geçen yıl 'Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü' (UNESCO) marifetiyle Yunanistan'ın elinden zor kurtarmıştık. UNESCO, gölge oyunumuzun patentini almak isteyen komşumuzun başvurusunu geri çevirerek, Karagöz-Hacivat'ın Türkiye'ye ait olduğunu tescillemişti.
Ardından gölge oyunumuza sahip çıkmanın sadece kağıt üzerinde kalmaması gerektiğine örnek gösterilecek bir projeye imza atıldı İzmir'de...
***
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırma Enstitüsü tarafından hayata geçirilen 'Karagöz Öğreniyorum' çalışması ile 130 ilköğretim okulu öğrencisine, İzmirli Karagöz ustası Deniz Özgökbel tarafından 6 ay boyunca eğitim verilerek, tasvir yapmaları, perde kurmaları, kukla oynatmaları ve gölge oyunu müzikleri öğretildi. 2009 Kasım'ında başlayıp geçtiğimiz Mayıs'ta biten kurslara katılan çocukların hepsi de tasvir yapacak, Karagöz oynatacak kıvama geldiler.
***
Deniz Özgökbel, İzmir'de gölge oyunlarındaki üretkenliğiyle geleneksel tiyatromuzun neferi sayabileceğimiz gerçek bir usta ve eğitmendir. Karagöz üzerinden nemalanmak için bayramdan bayrama ellerine iki çubuk alıp ortaya çıkan 'oynatıcı'lar ile gerçek emektarları ayırmak gerekiyor. Özgökbel, Çiğli Kipa'da yüzlerce çocuğa sadece geçtiğimiz Ramazan'da 2 bin civarında tasvir hazırlatmış. Kendisi cumartesi günleri, Konak Belediye Başkanı Dr. Hakan Tartan'ın açtığı 'Oyuncak Müzesi'nin her yaştan ziyaretçisine Karagöz oynatıyor. Hem de ilk günden bu yana...
***
Peki, nasıl aklıma geldi gölge oyunundan, çocuklara verilen Karagöz eğitiminden ve Deniz Özgökbel'den söz etmek? Güzel Sanatlar'da 'Türk Tiyatrosu Tarihi' ve 'Yazılı Anlatım Tekniği' derslerimize giren sevgili hocam Efdal Sevinçli'nin imzalayarak gönderdiği 'Karagöz Evleniyor' kitabını okuyunca...
Osmanlı ve Türk tiyatrosu üzerine araştırmalar, incelemeler yapmaya kendini adayan Efdal hocam, en küçük bir ipucunun peşini bırakmayarak edebiyat tarihimizin gizli kalmış yönlerini yeni çalışmalara dönüştürmeyi çok sever. Bir ara Kıbrıs'ta görev yaptıysa da, yeniden kente dönmesi ve eğitmenliğini Yaşar Üniversitesi'nde sürdürmesi İzmir için şanstır.
***
'Karagöz Evleniyor' eseri de, hocamın Kıbrıs'ta eline geçen 100 yıllık metinleri titiz bir uğraşla yeni yazıya çevirip kitaplaştırmasıyla ortaya çıkmış. Karagöz'le Hacivat'ın, cinsel konulardaki tartışma ve atışmalarına yer verilen metinlerin yanı sıra, tüm bölümlerde ne anlatılmak istendiği dönemin koşulları da göz önüne alınarak açıklanmış.
Kitabı okuduktan sonra Deniz Özgökbel'i arayarak, bu yeni ortaya çıkarılan metinlerin oyunlaştırılma şansını sordum. Kendisiyle, Karagöz'le ilgili metinlerin oyunlaştırılmasında karşılaştıkları handikapları, gölge oyununun doğru anlaşılması ve izleyici bilinci konusunda atılması gereken adımları konuştuk uzun uzun...
Ama yerimiz dar. Bunları da bir sonraki köşede anlatacağım.
