Bilgisayar ekranı tam karşınızda olmalı

Uzmanlar uyarıyor: Sırt, bel ve boyun ağrılarınınızın sebebi bilgisayarınız olabilir. Özellikle masanın bir kenarına veya yan tarafına yerleştirilen, kullanmak için yana dönmeyi gerektiren ekranlar çok tehlikeli
Artık sadece işyerinde değil, evde de saatler boyunca bilgisayar karşısında vakit geçiren/vakit geçirmek zorunda kalan pek çok kişi bir süre sonra boyun, sırt ve bel ağrısı şikayeti ile uzmanların kapısını çalıyor. Özel Balçova Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Dal Merkezi'nden Uzman Dr. Ümit Kumkumoğlu, birkaç basit kurala uyarak ağrılardan korunabileceğimizi vurguluyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ümit Kumkumoğlu, konu ile ilgili sorularımızı yanıtladı.
-Bilgisayar kullanımıyla kas iskelet sistemi hastalıkları arasında nasıl bir ilişki var?
Bilgisayar kullanımı günümüzde sadece işyerinde kullanımla sınırlı değil. Evde dinlenme saatlerinde de kullanım devreye girince kişilerde kaçınılmaz olarak bazı kas iskelet sistemi sorunları ortaya çıkıyor. Sorunun temelinde bilgisayarın kullanıcıya göre konumlandırılmasındaki hatalar bulunuyor. Dolayısıyla ofis ve ev ortamında bilgisayarın konumlandırılma hataları kaçınılmaz olarak ağrıların ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
GÖZ HİZASINDA OLSUN
-Bilgisayar için doğru konumlandırma nasıl olmalı?
Masa ve ekran yüksekliği çok önemli. Ekran, kişinin tam göz hizasına gelecek mesafede olmalıdır. Daha alçak veya daha yüksek bir ekrana bakmak zorunda olan kullanıcı, boynu ile ilgili kaçınılmaz olarak birtakım problemler yaşayabilir. Ayrıca ekranın kişiye göre konumu da çok önemli. Ekran masada göz hizası yüksekliğinde ve kullanıcının tam karşısında olmalı. Yanında konumlandırılmamalı. Yani kişi dönerek ekrana bakmak durumunda kalmamalı.
-Sandalye ile ilgili önerileriniz neler? Örneğin bel için yastıklar satılıyor piyasada. Bunları öneriyor musunuz?
Öncelikle sandalyenin yüksekliği kişiye uygun olmak zorunda. Sandalyenin bel ve sırt omurlarını destekleyici nitelikte olması da çok önemli. Ortopedik vasıflı bir sandalye önerebiliriz. Ama tabii ki tüm sandalyeler bu özellikleri karşılamayabilir. Örneğin ev kullanıcısı, evde sıradan bir sandalye kullanıyor olabilir. Bu durumda belini destekleyecek yastıklar kullanması ve dik konumda oturması da son derece önemli.
-Konumlandırma hatalarının dışında başka ağrıya sebep olabilecek durumlar nelerdir?
Örneğin kişinin postürü çok önemlidir. Kullanıcı eğer dik oturma konumu dışında bir postür seçerse bu hatalı duruş ağrıya yol açabilir. Mausu kullanırken el bileği ve parmakların yanlış kullanımı da el bileği, dirsek ve parmaklarda ağrı oluşturabilir.
-Dik oturmaya çalışırken bazen sırtımız çok ağrıyor. Bu durum spor yapmıyor olmaktan mı kaynaklanıyor?
Spor yapılmıyor olmasının bu ağrılarda etkisi var tabii ki. Sonuçta sırt kaslarını kullanmazsanız zaman içinde öne doğru eğilme tarzında bir postür bozukluğu gelişir. biz buna "dorsal kifoz" diyoruz. Gençlerde de öne eğilerek ders çalışma veya dizüstü bilgisayarı öne eğilerek kullanma sonucu oldukça yaygın gördüğümüz bir durum. Bu durumda spor da yapılmıyorsa zaman içinde bu postür yerleşir. Kişi sırt kaslarını geliştirerek bundan kurtulabilir. Düzenli spor yapıldığında da bu dik durmaktan kaynaklanan ağrı sorunu ortadan kalkacaktır.
-Bilgisayar kullanıcılarında hangi şikayetlerle karşılaşıyorsunuz?
Çoğunlukla boyun, sırt ve bel ağrılarıyla karşılaşmaktayız. Bu bölgelerde kas kökenli ağrılar olabildiği gibi bazen boyun ve bel fıtığı zemininde gelişen ağrılarla da karşılaşabilmekteyiz. Bu tanıları alınmış hastalarda bilgisayar kullanımı ile ağrı sorunu maalesef çok artıyor. Ayrıca el bileği ve dirsek bölgesinde zorlanmadan kaynaklanabilecek (mouse kullanımıyla ilgili) ağrılar görülebilmektedir.
-Bilgisayarı kullanım süresi önemli mi?
Bilgisayar başında geçirilen süre arttıkca ağrı sorunu da atrıyor kaçınılmaz olarak. Bu sürenin kesintisiz olması daha da kötü sonuçlar doğuruyor. Önerimiz özellikle ofis koşullarında devamlı bilgisayar kullanılıyorsa en azından ev koşullarında istirahat etmeye çalışılmalıdır. Uzun süreli kullanım söz konusu olacaksa da zaman zaman ara vermekte yarar var.
-Sırt ve bel ağrılarından korunmak için en fazla ne kadar süre ile kullanılabilir bilgisayar?
Süreyi çok fazla sınırlandıramayız, kişiye göre değişebilir. Bel problemi olan hastanın durumu farklıdır, boyun problemi olan hastanın durumu farklıdır. Sorunsuz olan kişi belki daha uzun süre oturabilir ama genel kural olarak şunu söyleyebiliriz: özellikle saatler boyu bilgisayar kullanmak, sağlıklı bir kişide bile sorun yaratabilecektir. Bu nedenle uzun süre kullanılacaksa kişinin arada mola verip, biraz dinlenip başka işlerle meşgul olduktan sonra tekrar ekran karşısına oturması gerekir. Bel veya boyun problemli hastalar ise bilgisayar karşısında çok daha kısıtlı vakit geçirmek zorunda.
-Hastalar ne gibi şikayetlerle başvuruyor?
Hastalar genellikle boyun ve bel ağrılarıyla bizlere başvuruyor ve bu kişiler çoğunlukla gençlerden ve orta yaşlılardan oluşuyor. Sorgulama esnasında zaten hemen bilgisayar kullanımı ortaya çıkıyor. Gerekli tetkikler yapılıp tanısı konulduktan sonra ağrı sorununun giderilmesine yönelik olarak fizik tedavi uygulaması yapılıyor. Fizik tedavi programıyla ağrısı giderilen hastaya daha sonra boyun, sırt ve bel kaslarını güçlendirme egzersizleri veriliyor ve hasta doğru postür ve doğru bilgisayar kullanımı konusunda bilgilendiriliyor.

SPORUN KORSE ETKİSİ!
-Ağrı yakınmasıyla başvuran hastalar için fizik tedavinin sınırları içinde neler yapılıyor?
Fizik tedavi, 10-20 gün arasında süresi değişen, düzenli olarak her gün gelmeyi gerektiren bir program. Programın içinde çeşitli uygulamalar var. Örneğin elektroterapi dediğimiz uygulamalar var. Ağrı kesici akımlardan yararlanıyoruz tedavide. Öte yandan derin dokuları etkileyecek, ağrılı bölgedeki dolaşımı artıracak bazı tedavi biçimlerimiz var. Bunun dışında sıcak paketlerden ve lambalardan yararlanıyoruz rahatlatabilmek için hastayı. Bunlar ağrıyı gidermek, kas spazmını çözmek ve varolan ödemi dağıtmak amacıyla uygulanan yöntemler.
Hastalığın niteliğine göre böyle bir programın arkasından egzersizle güçlendirme verilebilir, masaj eklenebilir... Hastaya gören değişen tedavi biçimleri uygulanıyor ama özellikle bel ve boyun hastalarına mutlaka ve mutlaka egzersiz öneriyoruz. Biz bir programa başlıyoruz ama fizik tedavi programı bittiğinde egzersizler bitmiyor. Ev programı şeklinde devam ediyor ve hastaya bunun ne kadar önemli olduğunu anlatıyoruz. Çünkü bu kasları güçlendirirseniz doğal bir korse takmış gibi oluyorsunuz ve dış koşullara karşı güçleniyorsunuz. Yani gerek bel, gerekse boyun ve sırt problemleri için egzersiz çok önemli. Bu nedenle bazı sporları özellikle öneriyoruz. Örneğin yüzme sırt ve bel kaslarını çok güzey geliştiriyor.