İzmirli mimarlar ve toplum sitemi

Safranbolu'nun kendine has mimari özellik taşıyan evleri var.

Kula'nın öyle, Bodrum'un, Alaçatı'nın öyle. Gidin Doğu'ya; Mardin evleri karakteristiktir. Diyarbakır evleri öyle...

İzmir'in evleri de öyleydi... Sakız modeli, cumbalı, insana "İzmir'e geldim" dedirten evler.

Birinci Kordon, Alsancak, Mithatpaşa Caddesi, baştan başa bu evlerle doluydu. Birer ikişer hepsi yakıldı, yıkıldı, yerine apartmanlar dikildi.

Cumhuriyet öncesi ve sonrasındaki birkaç yıl Mimar Kemalettin, çıkıp gelmeseydi; İzmir, o karakteristik yapılardan da mahrum kalacaktı. Kısacık ömrüne, neredeyse bir Mimar Sinan zenginliği sığdırmaya çalışan Kemalettin Bey, şu anda Gümrük ve çevresinde bulunan pek çok yapının müellifi olarak bilinir. Son nefesini verdiği 1927 yılına kadar, İzmir'e ne yapabilmişse, hepsi de ayakta.

Haşim onu 'Evkaf stilini uygulamak'la eleştirdikçe, Kemalettin Bey, Selçuklu ve Osmanlı stili kemerler, sütunlar, baklavalı ve mukarnaslı başlıklar dizayn ederek 'Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın öncüsü oldu.

Fransız Lalo'nun sosyolojist yaklaşımından etkilenmişti ama Milli Mimari onun temel görüşüydü.

Biraz daha yaşayabilseydi, İzmir'i bu stilde yapılarla donatacaktı.

Oysa, o temelleri atmıştı o yıllarda. Ama devamı gelmedi. İzmir'in gelmiş geçmiş en önemli mimarlarından Harbi Hotan bile, 'İhtiyaca binaen' yaptırılan SSK bloklarıyla eleştiri almıştı yıllar boyu.

Apartman düzeninde bu mimari karakteri korumak zor olabilir. Ama Pasaport'ta İngiliz Rees ailesine ait bina, üstüne işhanı dikilse bile eski haliyle duruyor. Çok katlı binalarda oluşturulan mimari karakter, modernle klasik arasında kalıyor.

***

1964 yılında dönemin ABD Başkanı Kennedy, Dallas'ı ziyaretinde bir suikast sonucu öldürülünce Kent Meclisi, bozulan imajın düzeltilmesi için bir dizi çalışma başlattı. Öncelikle bu, mimari alanda olacaktı. O yıllarda, şimdi bizim içinde bulunduğumuz Yeni Asır Gazetesi binasının da mimarı olan Orhan Erdil, Dallas Üniversitesi'nde mesleki eğitim görüyordu. Bu projede o da yer aldı ve Dallas, sonraki yıllarda Dallas dizisinde de gördüğümüz gibi dış cephesi genelde koyu renkli camlardan oluşan karakteristik bir mimariye kavuşturuldu. Dizinin bu eyalette çekilmesi ve çok da reyting yapması, Dallas'ın kötü imajını sildi, attı.

Kentsel dönüşümün hız kazandığı günümüzde İzmirli mimarlara kanaatimce iş düşüyor. Sadece isimlerini yadetmek değil, İzmir'i de bir Barselona, Roma, Paris gibi mimari kent kategorisine sokacak hüner onların elinde.

hayattan

Yalnız Türkiye'de değil, yurtdışında da ülkemizin yüz akı markalarından Orkide Yağ'ın yaratıcısı Ahmet Küçükbay'dan bahsedelim biraz.

O çalışkan, kararlı, büyük düşünen, vizyon sahibi bir Egeli.

Aynı zamanda mütevazı, hayırsever...

"İzmir'e ve ülkeme nasıl faydam dokunur" diye her zaman kafa yoran dostlarımdan. Başında olduğu Küçükbay Grubu, yağ sanayinden inşaata, eğitimden medyaya birçok alanda gösterdiği faaliyetlerde önemli başarılara imza atmış, zirveye yerleşmiş bir kuruluş.

***

Ülkemizin en köklü zeytinyağı markalarından Ekiz Yağ'ı da bünyesine kazandıran, Marmara'nın efsane markalarından Arı Yağ'a da cansuyu olan Küçükbay Yağ Sanayi, sağladığı ihracat başarılarıyla bölgemizde yaşayan herkesin göğsünü kabartıyor. Amerika'dan Japonya'ya, Uzakdoğu'ya, Afrika'dan Ortadoğu'ya ve Güney Amerika'ya kadar 122 ülkenin raflarında bir Türk markasını görme gururunu bize yaşatıyor.

***

Ahmet Küçükbay bana göre, insanın azmedince neler başarabileceğinin; Manisa Kırkağaç'ta mütavazi bir bakkal dükkanında başlayan ticaret hayatından nasıl dev bir sanayici olunabileceğinin en güzel kanıtı. Onunla gurur duyuyorum. Dört bir yanda gençlerimize verilen girişimcilik eğitimlerini, ülkemizde cesur, girişimci, ideallerinin peşinden giden daha çok insan yaratma çabalarını çok önemsiyorum, takdir ediyorum.

Bu gençlere küçük, naçizane bir tavsiye de benden... Çevrelerine baksınlar, Ahmet Küçükbay'ı örnek alsınlar.

küpe

En tatlı şarkılar, en acı duyguları dile getirenlerdir.