Kadınların çalışma hayatında daha fazla yer bulmaları için son dönemde çok önemli düzenlemeler yapıldı. Bunlar hem kadınların çalışma şartlarını düzenliyor hem de anne olmalarını kolaylaştırıyor. Aynı zamanda kadın çalıştıran işverenler için de önemli teşvikler getiriliyor. Çalışma hayatında anne adaylarının yani hamile personel için özel tedbirler alınması gerekiyor. Çalışma Bakanlığı'nın yönetmeliğine göre çalışanın gebelik veya emzirmeye başlama halinde işvereni bilgilendirmesi gerekiyor. Hamile olan çalışan bunu sağlık raporuyla belgelendirdiği zaman doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamıyor. Hatta yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması da yasaklanıyor. Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamıyor. Bu 7.5 saatin haricinde anne adaylarının doktor kontrolleri için sınırsız izinleri de var. Bu tedavi ve kontroller ne kadar sürüyorsa anne adayı o kadar ücretli izin kullanıyor.
İŞYERİNDE TEDBİR ŞART
İşverenlerin bu şartlara uymaması anne adayına tazminat ve haklı fesih hakkı veriyor. Bu arada işverenler işe alırken ya da işten çıkartırken hamileliği gerekçe gösteremiyor. Bu ayrımcılığı yapmaları durumunda anne adayına yüklü tazminatlar ödemek zorunda kalabiliyorlar. İşveren hamile çalışanlar için şu tedbirleri almak zorunda:
Gebe veya emziren çalışanın çalışma saatleri ve ara dinlenmeleri geçici olarak yeniden düzenlenir, gece ve günün erken saatlerine çalışma konulamaz. Çalışma düzeni hamile çalışanın sağlığı düşünülerek düzenlenir. Gebe veya yeni doğum yapmış çalışanın yalnız çalıştırılmaması esastır. Hamile çalışanın stresli işlerde olmamasına özen gösterilir. Gebe çalışanın, ani darbelere, sarsıntıya, uzun süreli titreşime maruz kalacağı işlerde ve iş makinelerinde çalıştırılmaları yasaktır. Kreş yasada var uygulamada yok Yasalarımızda anneler için kreş desteği ve emzirme odası açma zorunluluğu var. Ancak emzirme odaları açılmasına rağmen kreş konusu pratikte uygulanamıyor. Özellikle personel sayısının tespiti ve mücavir alan tarifi engel teşkil ediyor. Pratikte olmayan bu uygulamanın yeniden düzenlenmesi işverenlerin bu yükten kurtarılıp belediyeler eliyle hizmetin verilmesi şart görünüyor.
Yasalara göre yaş ve medeni halleri ne olursa olsun, 100 ila150 kadın çalışanı olan işyerlerinde emzirme emzirme odasının kurulmak zorunda.
Yine yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150'den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde kreş kurması ya da bu hizmeti satın alması gerekiyor.
Farklı emeklilikler maaşı etkiler mi?
Annem 4B kapsamında isteğe bağlı Bağ-Kur ödemekte. Şu anda 50 yaşında. 8 ay sonra 5400 günü (15 yılı) dolduracak. Sigortaya giriş yılı ise 1999 Mart ayındadır. 8 ay sonra sigortayı durdurup GSS ile bireysel sağlık primi ödemenin daha karlı olduğunu düşünüyoruz. 5400 gün, 15yılı doldurduğundaki emeklilik hakkını aldığında ödenecek maaş ile 7200 gün, 20 yıl prim ödeme halindeki emeklilikteki alacağı maaş farkı çok fazla olur mu? Erhan KAHYA
Anneniz, işe giriş tarihine göre 5.400 günü doldurduktan sonra 56 yaşında emekli olacak. dolayısıyla 6 yıl daha süre var. Emeklilikte alınacak maaşı belirleyen en büyük etken prime esas kazanç yani brüt maaş ya da sizin gibi isteğe bağlı ödeyenlerin yatırdığı primlerdir. Bu primleri tabandan yani asgari ücretten ödeyebileceğiniz gibi bunun 7.5 katına kadar yükselterek de ödeyebilirsiniz. Eğer siz asgari ücretten ödüyorsanız primleri ödemeye devam edip 7.200 güne tamamladığınızda emekli maaşında çok yüksek bir fark olmayacaktır. 5.400 gün dolduktan sonra sadece GSS primi ödeyerek hem kendisinin hem de bakmakla yükümlü bulunduğu kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağlayabilir. Ancak primleri tavandan ödüyorsanız bu kez emekli maaşını artırıcı etkisi olacaktır.
İstifa edene tazminat
15 yıl 3.600 günümü doldurdum.
İşyerimden ayrılıp tazminatımı almak istiyorum. Bunun için ne yapmalıyım istifa dilekçemi nasıl yazmalıyım?
Semiha AYDIN
Yasalarımızda 15 yıl ve 3.600 günü dolduran çalışanların kıdem tazminatını alıp ayrılma hakları bulunmaktadır. Ancak bu hak sadece 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olmuş çalışanlara tanınmıştır. Öncelikle bu tarihe dikkat etmeniz gerekiyor. Yine kıdem tazminatı hak etmek için de aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmanız lazım. Bu iki durumda sizde mevcut ise en yakın Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüğüne giderek 15 yıl 3.600 günü doldurduğunuza dair resmi yazıyı alın. Bu yazıyla birlikte dilekçenize ayrılma gerekçeniz olarak da 15 yıl 3.600 günü doldurmanızı belirterek işverene noter kanalıyla gönderin. Böylece ileride dava açma durumunuz olursa elinizde delil olacaktır.
Dilekçeniz işverene ulaştıktan sonra tazminatınızı alabilirsiniz. Ancak burada dikkat etmeniz gereken konu ayrılır ayrılmaz yeni bir işe başlamayın. Bu durumda verilen hakkı kötüye kullanmaktan işveren tazminatı geri talep edebilir.
