Türkiye 2009 yılında yapılan yasal değişiklikle artık 1 Mayıs'ları resmi tatil olarak bayram havasında kutluyor. 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü yarın bütün Türkiye'de işçilerin meydanlara çıkmasıyla kutlanacak ve çalışanların sorunları, çözüm önerileri gündeme gelecek.
Ancak maalesef her yıl olduğu gibi yine bu sene de bazı sendikalar işçilerin ve çalışanların sorunlarına ve çözüm yollarına odaklanmak yerine bir Taksim inatlaşmasının peşine düşmüş durumda. Oysa 1 Mayıs'larda konuşulacak çok daha önemli konular bulunuyor.
Türkiye son yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle sendikalı çalışan sayısını da artırdı.
Böylece çalışanlar yasaların getirdiği birçok yeni hakların yanında sendikal haklara da kavuşmuş oldu.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın 31 Ocak 2019'da Resmi gazetede yayımlanan tebliğine göre, sendikalı işçi sayısı 1 milyon 859 bine ve resmi sendikalaşma oranı da yüzde 13.86'ya yükseldi.
Bu oran Ocak 2018'de yüzde 12.38 civarındaydı.
Sendikalı işçi sayılarına bakıldığında ise Temmuz 2018 dönemine göre 57 bin, Ocak 2018 dönemine göre ise 145 bin kişilik artış yaşanmış oldu.
2013 yılına baktığımızda ise 1 milyon civarında olan işçi sayısının 2019 yılında neredeyse iki katına çıkmış olduğunu görüyoruz. Bu yıl meydanlara damga vuracak konu başlıklarından bazılarının da şöyle olacağını düşünüyoruz.
■ KIDEM TAZMİNATI REFORMU: Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı kıdem tazminatı reformunun bu yıl içinde gerçekleştirilmesi planlanıyor. Tüm paydaşların bir araya gelerek belirleyecekleri bu reform gerçekleştiğinde yıllardır sürdürülemeyen bir sorun olan kıdem tazminatına garanti gelmiş olacak. Fon sistemiyle birlikte işçinin de işvereninde kıdem tazminatı sorunu kalmayacak herkes tazminata kavuşacak.
Kıdem tazminatı reformuyla ilgili sendikalar görüşlerini meydanlarda dillendirecekler.
■ TOPLU SÖZLEŞME YILI: Bu yıl ayrıca memurların ve memur emeklilerinin 2020- 2021 yıllarını kapsayan sosyal ve mali haklarının belirleneceği toplu sözleşme dönemi. Ağustos ayında yapılacak toplu sözleşme ile 3 milyon memur ve 2 milyon emeklinin önümüzdeki dönem yapılacak 4 ayrı zam oranı belirlenecek. Toplu sözleşmede kamu çalışanlarının birçok talebi de masaya gelecek. O yüzden 1 Mayıs'ta bu konuların da meydanlarda dillendirilmesini bekliyoruz.
■ KAYITDIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE: Türkiye özellikle sigortasız işçi konusunda yaptığı çalışmalarla çok önemli yol aldı. Kayıt dışı istihdam oranı yaklaşık 15 yıl önce yüzde 55'ler seviyesindeydi. Bu gün gelinen noktada oran yüzde 30'lar seviyesine çekildi. Kayıtsız işçi çalıştırmak sadece işçiye değil, ekonomimize de zarar veriyor. Kayıt dışılıktaki bir puanın sosyal güvenlik sistemimize 2 milyar liralık zararı oluyor. Bu yıl kayıt dışılıkla mücadele ve bu konudaki teşvikler de 1 Mayıs'ta konuşulacak.
■ GİZLİ KAYITDIŞILIK: Bu yıl konuşulması gereken konulardan birisi de bize göre gizli kayıt dışılık adını verdiğim gerçek maaşın gizlenmesi olmalı. Milyonlarca çalışan yüksek maaş almasına rağmen, SGK'ya bildirimi asgari ücretten yapılıyor. Böylece hem çalışanın geleceği çalınıyor hem de devletten vergi ve prim kaçırılıyor. Özellikle istihdam teşviklerinin bu kadar çok olduğu bir dönemde işverenlerin kayıt dışılıktan ve bu maaş hilesinden kaçınması gerekiyor.
■ BELEDİYELERDEKİ KIYIM: Bu yıl 1 Mayıs öncesi yaşanan büyük bir işçi kıyımı da gündeme gelecek. Özellikle CHP'nin kazandığı bazı belediyelerde toplu işten çıkartmalar bir işçi kıyımı haline dönüştü. İnsanlar arasında ayrımcılık yapılması, belli sendika üyelerinin hedef alınması gibi haksız ve hukuksuz durumların da meydanlarda konuşulmasını bekliyoruz. Bazı belediyelerde işçilerin üyesi oldukları sendikalardan ayrılıp farklı sendikalara geçmeye zorlanması gibi çağdışı baskılarında önüne geçilmesi yine meydanların konusu olmalı.
ÇALIŞAN ÇİFT YEVMİYE ALIR
1 Mayıs'ın resmi tatil olmasından sonra çalışma mecburiyeti de ortadan kalkmış oldu. Ancak sözleşmeleri gereği ya da kendi istekleriyle 1 Mayıs'ta çalışanlar için çifte yevmiye imkanı bulunuyor. İşçiler 1 Mayıs'ta çalışmazlarsa bir yevmiye çalışırlarsa iki yevmiye ücret alacaklar.
