Türkiye'de çalışanların emekli olabilmeleri için belli bir süre sigortalı olma, belli bir yaşa ulaşma ve prim günü ödeme şartları gerekiyor.
Ancak emekli olmak için yerine getirilmesi gereken şartların istisnaları var. Erkek sigortalılara tanınan askerlik borçlanmasının bir benzeri de annelere tanınıyor.
Anneler sigorta olduktan sonra dünyaya gelen üç çocuğu için borçlanma yaparak 2.160 gün (6 yıl) kazanıyorlar. Burada çocukların sigortadan sonra doğmuş ve yaşıyor olmaları ön şart olarak kabul ediliyor. Dolayısıyla sigortadan önceki doğumlar borçlanılamıyor. Ancak bazı istisnaları da var.
STAJ AVANTAJI VAR
Doğum borçlanmasında bazı ince noktalar var ki annelere ikinci, hatta üçüncü avantaj daha sağlıyor. Yukarıda da belirttiğimiz gibi mevzuatımız staj ya da çıraklıkta geçen süreleri emeklilikten saymıyor ve bu sigortaları başlangıç olarak kabul etmiyor. Ancak verilen sigorta numarası ve tecil geçerli oluyor.
E-devletten bakıldığında 'İlk sigorta olunan tarih' ibaresinin karşısında staj tarihi bulunuyor, bu yanlış değil. İlk sigorta (staj sigortası) olunan tarih bu tarih ancak sigortanın emeklilikle ilgisi bulunmuyor. Yapılan staj sigortası sağlıkla ilgili, yani iş kazası ve meslek hastalığına karşı yapılıyor.
Ancak işte bu noktada annelere imkân doğuyor. Çünkü anneler sigortadan önceki çocukları borçlanamasa da staj ya da çıraklık sigortası sonrası dünyaya gelen çocukları için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma tarihi belirlenirken staj sigortası geçerli sayılıyor. Emeklilik hesabında kullanılmıyor ama ilk sigorta olunan tarih olarak borçlanma şartını yerine getiriyor.
YAŞI GERİYE ÇEKİYOR
Buradaki diğer avantaj ise sigorta başlangıcının geriye çekilmesi. Eğer staj ya da çıraklık ile sigortalı çalışmaya başlanılan süre arasında doğumlar olduysa bunlar borçlanıldığında sigorta başlangıcını geri çekebiliyor.
Dolayısıyla yaş ve prim şartı da düşüyor.
İş hayatına staj yaparak başlayan ve adına kısa vadeli sigorta kolları primi yatan kadın sigortalılar normal sigortayla çalışmaya başlamadan önce çocuk sahibi olmuşsa girişini geriye çekebilecek.
NASIL UYGULANIYOR
Bunu bir örnekle açıklayalım.
20 Mayıs 1991'de staj sigortası yapılan ve adına prim ödenen bir kadın çalışan daha sonra 20 Mayıs 1994'te sigortalı olarak çalışmaya başlamış olsun. Bu kadın sigortalının emeklilik şartları 20 yıl, 50 yaş ve 5675 gün olacaktır.
Bu sigortalının 20 Mayıs 1992'de bir doğum yaptığı düşünülürse avantaj ortaya çıkacaktır. Yapacağı 720 gün (2 yıl) borçlanma ile işe başlangıç tarihi 20 Mayıs 1992'ye geri çekilecek ve emeklilik şartları 20 yıl, 48 yaş ve 5525 gün olacaktır. Böylece 2 yıl erken emeklilik sağlanacaktır.
NE YAPMAK LAZIM
Doğum borçlanması için öncelikle işe giriş tarihinize ve çocuklarınızın doğum tarihlerine bakmanız lazım. Çocuklar sigortadan sonra dünyaya gelmişlerse SGK müdürlüklerine giderek dilekçe verebilirsiniz. Dilekçe vermeden önce emeklilik için size gerekli olan priminizin eksik olup olmadığını aşağıdaki tablodan görebilir buna göre kararınızı verebilirsiniz. Dilekçeyi verdikten sonra ilgili görevliler sizi yönlendirecektir.
ÇOCUKLAR ARASINDAKİ FARK
Doğum borçlanması bir çocuk için 2 yıl olarak yapılıyor. Ancak bunun tamamını kullanmak zorunda değilsiniz. Size ne kadar gün lazım ise o kadar para yatırabilirsiniz. Eğer çocukların arasındaki yaş farkı 2 yıldan az ise o zaman fark kadar borçlanma yapabilirsiniz.
TALEP VAR DÜZENLEME YOK
Bu noktada sigortadan önce dünyaya gelen çocuklar için annelerin uzun süredir talepleri bulunuyor. Bu çocukların da borçlanma kapsamına alınması isteniyor. Ancak şu anki mevzuatımız bu çocukların borçlanılmasına izin vermiyor. Ancak yasa değişikliği yapılması gerekiyor.
KAÇ LIRA ÖDENECEK
Brüt asgari ücret: 3.577,50 TL 30
günlük borçlanma: 1.144,80 TL
1 çocuk için 24 ay borçlanma: 27.475, 20 TL
