Mesleki eğitimde olan milyonlarca vatandaşımız staj yaparak iş hayatına atılıyor. Geçmiş yıllarda bu şekilde staj yapmış ve bu dönemde sigortalı olmuş milyonlarca vatandaş var. Ancak staj sigortası emeklilik hesabında başlangıç sayılmadığı gibi bu sürelerde ödenen primler de emeklilikte kullanılamıyor. Staj sırasında verilen sigorta numarası geçerli sayılsa da yatırılan primler meslek hastalığı ve iş kazası ile sınırlı olduğu için uzun vadeli sigorta kollarından sayılmıyor. Dolayısıyla stajda yatırılan primler emeklilik günlerine eklenmiyor. Geçmişte staj yapmış ancak şimdi emekli olmak isteyen çok sayıda sigortalı bu primlerin borçlanarak geçerli olmasını veya staj başlangıcının emeklilik hesabında da sigorta başlangıcı sayılmasını talep ediyor.
BORÇLANMANIN ÖRNEKLERİ VAR
Mevcut yasalara göre bu primler emeklilikte sayılmadığı gibi borçlanma da yapılamıyor. Ancak bunun bazı istisnaları var. Bunun örneklerinden birisi avukatlık mesleğinde yaşanıyor. Avukat adayları mezuniyet sonrasında 1 yıl kadar staj yapıyor. Eğer bu süreler içerisinde sigortalı olmaksızın staj yapmışlarsa, bu süreleri borçlanmaları mümkün. Bu süreler için belirleyecekleri prime esas kazanç seviyesi üzerinden yüzde 32 oranında prim ödeyerek borçlanmalarını gerçekleştirebiliyorlar. Bunun dışında staj borçlanması yapılan süreler 5510 sayılı yasanın 41. Maddesi'nde sıralanıyor. Doğum askerlik, yurtdışı gibi borçlanmaların dışında eğitim ve staj ile ilgili borçlanma imkanları da bu maddede bulunuyor. Avukatlık dışındaki staj borçlanmaları da şöyle sıralanıyor: Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurtdışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurtdışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı borçlanılarak sigortalılıktan sayılıyor.
MESLEK LİSESİNE UYGULANABİLİR
Bu borçlanma örnekleri meslek lisesi stajı yapanlara ya da çıraklıkla iş hayatına atılanlara da uygulanabilir. Üstelik buradan bir kaynak da sağlanabilir. Ancak bunun için öncelikle bu konuda kapsamın belirlenip kimlerin bu haktan yararlanacağının, yani kaç kişiyi etkileyeceğinin de ortaya çıkarılması lazım.
ANNELER KULLANIYOR
Staj sigortası anneler için doğum borçlanmasında bir avantaj sağlıyor. Bilindiği gibi anneler sigortadan önceki doğumlarını borçlanamıyorlar. Ancak burada normal çalışma değil stajda geçerli sayılıyor. Stajdan sonra gerçekleşen doğumlar borçlanılabiliyor. Üstelik borçlanılan süre kadar işe giriş tarihi de geri çekilmiş oluyor. Böylece staj yapan anneler için erken emeklilik imkanı doğuyor.
