Yasalarımızda bazı tarihler ve rakamların önemli olduğunu görüyoruz. Bunlardan birisi de 3600. Çalışma hayatı bakımından 10 yıllık süreyi ifade eden 3.600 gün çalışanlara hem tazminat hem de belli şartlarda emeklilik hakkı sağlıyor. Yine önemli tarihlerden birisi de 8 Eylül 1999. Bu tarihten önce sigortalı olanlar ile sonra sigortalı olanlar açısından farklı avantajlar ve haklar söz konusu olabiliyor. Şimdi hem bu tarihten önce hem de sonra sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar açısından kıdem tazminatı ve emeklilik haklarına bakalım.
İSTİFA ETMEK YETİYOR
1475 sayılı yasanın 14. maddesinde hem kıdem tazminatı almanın şartları hem de istifa ederek tazminat alabilmeyi sağlayan istisnalar sıralanıyor. Öncelikle son işyerinde en az 1 yıllık kıdeminizin, yani çalışmışlığınızın olması gerekiyor. İstisnalar arasında bulunan şartlardan birisi de 3.600 gün çalışmanın olması. Eğer 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başladıysanız son işyerinde bir yılı doldurduktan sonra kendi isteğinizle ayrılsanız da tazminat hakkınız bulunuyor. Söz konusu maddede bu durum 'emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlamak' olarak ifade ediliyor. Yani 8 Eylül 1999 öncesinde emeklilik için yaş dışındaki şartlar 3600 gün ve 15 yıl olduğu için bunları tamamlayanlar istifa etse bile tazminatlarını alabiliyor. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 15 yıl ve 3.600 günü doldurduğuna dair dair yazı almak ve bu yazı ile birlikte işyerine müracaat etmek yeterli oluyor. Tabii o işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmak gerektiğini tekrar hatırlatalım. Bu arada istifa yazınıza 15 yıl 3.600 günü doldurduğunuz gerekçesiyle ayrılmak istediğinizi ve aldığınız yazıyı eklemeyi de unutmayın. 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar açısından ise bu şartlar 25 yıl ve 4500 gün oluyor. Ya da sadece 7 bin günü tamamlamak yeterli oluyor.
KISMİ EMEKLİLİK HAKKI
3.600 günün ikinci avantajı ise emeklilik hesaplamalarında oluyor. Normal şartlarda 5 bin ve üzerinde prim ödenmesi gerekirken 10 yıl yani 3.600 gün de sizin emekli olmanız için yeterli oluyor. Biz buna kısmi yani yaştan emeklilik adını veriyoruz. 9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (4ASSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkânı bulunuyor. Burada 10 yıllık prim (3.600 gün) ile birlikte sigortalı olunan tarihten bu güne 15 yıl geçmesi gerekiyor ki, bu zaman da çoktan doldu. Böylece sigortalı olduktan sonra fazla çalışma imkânı bulamayan, özellikle kadın sigortalılar için sistem emeklilik imkânı sunuyor. Üstelik bu primleri çalışarak doldurmak da şart değil. Borçlanma imkânı da var. En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler ise 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3.600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor. Bu tarihlerden sonra 9 Eylül 1999'a kadar işe girenler için ise bu kez yaş ve kademe devreye giriyor.
EN AZ 5400 GÜN PRİM ÖDENMELİ
İLK defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar yükselebiliyor. Burada 15 yıl, 3.600 gün ile kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmişse o tarihe göre emeklilik belirleniyor. Kısmi emeklilik hakkı 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlarda da bulunuyor. Onlar için de 25 yıl 4500 gün ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ile kısmi emeklilik imkanı bulunuyor. Bağ-Kur'lular açısından kısmi yaştan emeklilik için ise 15 yıl prim yani 5400 gün gerekiyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyenler de Bağ-Kur kapsamında olduğu için onların da en az 5400 gün prim ödeyip kısmi emeklilik imkanına kavuşma hakları bulunuyor.
İKRAMİYE NİSAN AYI SONUNDA
EMEKLİLERİN bu yıl alacakları ikramiyeleri ile ilgili tarihler de netleşmeye başladı. Buna göre Ramazan Bayramı ikramiyesi 25-30 Nisan tarihleri arasında ödenecek. Kurban Bayramı ikramiyeleri ise 4-8 Temmuz tarihleri arasında emeklilerin hesabında olacak. Bir değişiklik olmazsa emekliler her bayramda 1.100 TL olmak üzere toplamda 2.200 TL ikramiye alacak. bu ikramiye maaş ne olursa olsun aynı miktarda ödenecek. Ancak ikramiyelerin artırılması konusunda bir çalışmanın olduğu bilgisi de bulunuyor. Eğer bu gerçekleşirse ikramiyeler bu yıl da zamlı olarak ödenebilecek.
