Enerji sektörü, tüm endüstrilerin işleyişini mümkün kılan temel altyapıyı sağlayarak ekonomik sistemin merkezinde yer almaktadır. Üretimin maliyetinin başını çeken enerji de; cari açığın azalması, ülkemizin kalkınması, dışa bağımlılıktan kurtulmak için potansiyelimizi tam kapasite kullanabilmek gerekiyor. Enerjide tam bağımsız bir ülke stratejisi için yapılan çalışmalar, Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlığımızın yürüttüğü stratejik planların, umut verici olduğunu geçen haftaki yazımda kaleme almıştım. Bu konuda sektörün beklentileri olan; kamu&özel sektör işbirliğinin artması, ihtiyaç duyulan yasal düzenlemelerin tamamlanması, başlangıç maliyetlerinin azaltılması, lisans kolaylığının verilmesi, teşviklerin artması, finansmana ihtiyacın kolaylaştırılması ve Ar-Ge çalışmaları ile enerji teknolojilerinde yerli çözümler geliştirilmesi, gibi taleplerin karşılık bulması ile kendine yeten bir ülke konumuna erişmemiz orta vadede pekala mümkün olacaktır.
Tabii tüm bunlar için enerji ekonomisinin doğru stratejiler ve planlamalar etrafında kurgulanması, bu alanda faaliyet gösteren şirket ve sektör STK'larının görüşlerinin alınması, ortak akılla hareket edilmesi çok mühim. Neticede ortak hedef "enerjide tam bağımsız bir ülke olmaktır." Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı olan enerji ekonomisi; üretim, tüketim fiyatlandırma ve dağıtım gibi çeşitli süreçleri kapsamaktadır. Arz ve talep yoğunluğu, üretim maliyetleri, vergiler, sübvansiyonlar ve piyasa regülasyonları gibi faktörler fiyatları direkt etkilemektedir. Fosil yakıtların kullanım oranının ve özellikle dışa bağımlılığın yüksek olması ülkemizde enerjiyi pahalı konumda bırakıyor. Elbette çare yerli kaynakların çıkması ve yenilenebilir enerji kaynaklarından azami oranda yararlanmaktır.
Mesela Avrupa, 2030'a kadar kömür tüketimini %70 oranında azaltmayı hedefliyor.
TAM BAĞIMSIZ TÜRKİYE
Son yıllarda global iklim krizine bağlı olarak alınan global tedbirler ve yapılan anlaşmalar yenilenebilir enerji kullanımlarını zorunlu kılıyor. Bu kapsamda yürürlüğe giren politikalar örneğin karbon vergileri ve emisyon ticaret sistemleri gibi uygulamalar yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik ediyor. Haliyle karbonsuzlaşma politikaları öne çıkıyor, bu sürdürülebilir büyüme için kritik role sahip. Avrupa Enerji Ajansı karbonsuzlaşma hedeflerine ulaşmak için ülkelerin yol haritalarını hazırlanmasını öneriyor. Çünkü bu sadece devletin değil, iş dünyasının ve toplumun ortak görevidir.
Enerji ekonomisine yön veren bir diğer faktör uluslararası ilişkiler ve dış siyasi faktörlerdir.
Türkiye Enerji Zirvesinde pek çok panelde ABD Başkanı Trump'ın yeniden başkan seçilmesi ile küresel enerji ticaretine etkileri de konuşuldu. Donald Trump'ın yeniden başkan seçilmesi, dünya enerji piyasası üzerinde güçlü etkiler oluşturacağı dile getirildi. Geçmişte Trump fosil yakıt üretimini ve kullanımını teşvik ederek, yenilenebilir enerji ve iklim değişikliğiyle mücadele politikalarına mesafeli bir duruş sergilemişti.
Yeni başkanlık dönemi ile enerji piyasalarında bu eğilimlerin devam edeceğine dair ipuçları verebilir. Hatırlanacağı gibi geçmişte Trump petrol fiyatlarının düşük olmasını da savunmuştu. Yeni dönemle OPEC+ ile ilişkiler gerginleşebilir ve bu durum piyasa volatilitesini artırabilir. Ayrıca Rusya ile karmaşık ilişkileri, enerji arzı ve jeopolitik gerilimler yaşanabilir. ABD'nin enerji yatırımları Çin ile olan rekabeti artırabilir. Yenilenebilir enerji teknolojileri gibi alanlarda küresel ticaret gerilimleri devam edebilir. Tüm bunlar küresel enerji sistemini de yeni bir boyut kazandırabilir. Tüm bu negatif etkiler haliyle zincirleme etkiler yaratmaktadır. Globalde her ne yaşanırsa yasansın enerjide tam bağımsız ülke hedefinde olmamız tek rotamız olmalıdır. Türkiye, enerjide tam bağımsız bir ülke olma yolunda önemli bir dönemeçtedir.
"Enerjide bağımsız Türkiye" hedefi, stratejik planlama, ortak akıl ve kararlılıkla hayata geçirilebilir.
