2025 yılında öne çıkacak ekonomi modelleri

2024 yılı girdi maliyetlerinin yüksekliği, yüksek enflasyon ve kârlılık oranlarındaki gerileme, ile pek çok sektörde şirketlerin nefes almasını zorladı. Her zorluğun bir öğrenme, dönüşüm fırsatı ve karar verme süreci olduğunu iş dünyası temsilcileri iyi bilir.
IMF'in küresel ekonomiye ilişkin Ekim 2024'te yaptığı değerlendirmede bu yıl %5,8'e ve 2025'te %4,3'e gerileyeceğini öngörüyor. Dünya genelinde enflasyon 2025 de düşecek gibi görünüyor, ülkemizde ise Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamalarına göre 2026 sonu öngörülüyor.

YENİ BİR YOL HARİTASI
2025 yılına girerken, dünyada öne çıkan ekonomik trendler ve politikalar, Türkiye için yeni bir yol haritası oluşturma imkânı sunuyor. Avrupa Birliği'nin Yeşil Mutabakat Stratejisi merkez kuvvette olarak dünyada öne çıkan ekonomi politikaları Döngüsel Ekonomi, Paylaşım Ekonomisi, Yeşil Ekonomi, Sosyal Ekonomi Mavi ekonomi ve Karbonsuz Ekonomi pek çok devletin odağında yer alıyor.
- Döngüsel Ekonomi: Bu modelde bir şirketin atığı, diğer bir şirketin girdisi olabiliyor. DE, kaynakların verimli kullanılarak atıkların minimuma indirildiği, ürünlerin yeniden kullandığı, geri dönüşüm ile sürdürülebilirliği hedefleyen bir ekonomi modelidir. Veriye dayalı bir sistem ile Türkiye genelinde kullanımı yaygınlaştırılabilir.
Sanayi Bölgeleri için iyi bir fırsattır. Avrupa Birliği döngüsel ekonomiye geçişi hızlandırmak amacıyla 2015 yılında "Döngüsel Ekonomi Paketini" kabul etmiştir.
Bu paket ile kaynak verimliliğini artırmayı, sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmeyi ve yeni iş alanları oluşturmayı hedefleyen yasal düzenlemeleri içermektedir. Hollanda 2050 yılına kadar tamamen döngüsel ekonomi modelini uygulama hedefi koymuştur.
- Paylaşım Ekonomisi: Bireylerin ve işletmelerin sahip oldukları ürün veya hizmetleri dijital platformlar üzerinden paylaşarak, kiralayarak ve takas yöntemiyle gelir elde ettiği bir ekonomik modeldir. Çevresel kirlilik, hammadde tedarikinin zorlaşması ve maliyet artışlarının yüksek olduğu günümüzde, kaynakların paylaşımıyla aşırı tüketimin önlenmesi hedefiyle yaygınlaşan paylaşım ekonomisi, her sektörde uygulanabilir.
- Sosyal Ekonomi: Toplumsal fayda sağlayan çalışmaları yaygınlaştırmak, işbirliklerini desteklemek, sinerji oluşturmak maksadıyla giderek yaygınlaşan bu ekonomi modeline ihtiyaç var.
Sosyal girişimciler, kooperatifler bu alanda örnek projeler üretmeye devam etmesi toplumsal fayda açısından önem taşıyor.

DİJİTAL HİZMET
- Yeşil ve Mavi Ekonomi: Çevre dostu üretim ve tüketim modelleri ile karbon emisyonlarının azaltılması adına ve okyanusdeniz kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılması için yapılan çalışmaları kapsamaktadır.
Bu kapsama karbonsuz ekonomi modelini de dahil edebiliriz.
- Dijital Ekonomi: Dijital ekonomi dünya genelinde hızlı ilerliyor.
İnternet, yapay zeka, büyük veri, bulut bilişim, IoT (Nesnelerin İnterneti) gibi teknolojiler dijital ekonominin beynini oluşturuyor.
Amazon ve Trendyol gibi e-ticaret platformları, PayPal ve İyzico gibi dijital ödeme sistemleri, Netflix ve Spotify gibi dijital hizmet sağlayıcılar ile ChatGPT gibi yapay zeka çözümleri Dijital Ekonomiye örnek gösterilebilir. Bu platformlar dijital dönüşümü desteklemektedir. DE, küresel GSYH'nin %25'ini oluşturarak yeni bir döneme öncülük ediyor. Geleceği şekillendiren bu ekonomi modellerinde öncü olmak, üretken ve başarılı işler yapmak ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek için birlikte hareket ederek inovasyonu, iş birliğini ve çevikliği ön planda tutmak olumlu sonuçlar doğuracaktır.