Kamuoyunda zaten tanınmıyor, bu normal ama ekonomi medyası da hak ettiği değeri vermiyor. Oysa bugün değil ama yakın gelecekte tarımsal ürün ticaretinde çok önemli rol oynayabilecek bir kurumdan bahsediyorum. Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB), Elektronik Ürün Senetlerinin (ELÜS) güven, serbest rekabet, istikrar ve şeffaflık içinde ve tek bir Borsa çatısı altında işlem görebilmesini teminen 26 Temmuz 2019 tarihinde faaliyete geçti. Peki ELÜS nedir?
ELÜS lisanslı depolara teslim edilen tarım ürünleri karşılığında düzenlenen ve depolanan ürün detayını gösteren; Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde elektronik olarak saklanan, yetkili ticaret borsalarında satışa çıkarılabilme özelliği bulunan bir senet türü. Başka bir ifade ile ELÜS lisanslı depolarda bulunan ürünleri temsilen çıkarılan elektronik belge.
TARIMSAL ÜRÜNLERİN SERÜVENİ - Genel tanımlamaları yaptık, şimdi gelelim sadede... Tarımsal ürünlerin 'tarladan sofraya uzanan yolculuğu' bildiğimiz üzere ürünlerin hasadı ile başlıyor.
Hemen sonra çiftçi, ürününü ya fiyatının daha da yükselmesini bekleyerek depolar ya da hasat bitiminde satar.
Ancak çiftçiler, depolamaya uygun olan ürünlerini muhafaza etmeye karar verirlerse, lisanslı depolara götürebilirler.
Tarımsal ürünler burada 'Yetkili Sınıflandırıcılar' tarafından analiz edilerek tasnif ediliyor (sınıflandırılıyor). Tarımsal ürünler, Ticaret Bakanlığınca verilen lisanslar ile kurulan, Bakanlığın gözetim ve denetimi altında faaliyet gösteren lisanslı depolarda saklanıyor. Lisanslı depoculuk kapsamına giren ürünler ise hububat, bakliyat, yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin, zeytinyağı, kuru kayısı, Antep fıstığı, kuru üzüm ve süt ürünlerinden oluşuyor.
ELÜS'ÜN ÖZELLİKLERİ - Artık ELÜS'e geliyoruz.
Lisanslı depolarda saklanan tarımsal ürünler Elektronik Ürün Senedi yani ELÜS ile temsil ediliyor. ELÜS aynı miktar, cins, sınıf ve kalitede ürünü temsil eden resmi bir elektronik kayıt ve tamamen devlet güvencesi kapsamında.
Bu arada çiftçiler ürünlerini lisanslı depolarda muhafaza ederek ve ELÜS'e bağlayarak, nakliye, analiz, kira desteklerinin yanı sıra muhtelif vergi istisnalarından oluşan devlet teşviklerinden de yararlanabiliyor.
Ayrıca yine çiftçiler aynı nitelik ve kalitedeki tarımsal ürünlerini, ELÜS'lerini ibraz ederek geri alabilecekleri gibi, ELÜS'lerini ipotek göstererek kredi kullanma imkânı bulabiliyor.
Tabii söz konusu Elektronik Ürün Senetleri yalnızca TÜRİB'te işlem görebiliyor.
Kimler TÜRİB'te işlem yapabilir sorusuna gelince, TÜRİB İşlem Platformu üzerinde alım ve satım yapabilmek için 'Yetkili Acenteler' aracıyla TÜRİB'te yatırımcı kaydı oluşturulması gerekiyor. Türkiye çapında faaliyet gösteren Ticaret Borsalarından, TÜRİB ile sözleşme imzalayanlar 'Yetkili Acente' statüsü alıyorlar.
ZAMANA İHTİYAÇ VAR - Efendim buraya kadar yazdıklarımın büyük çoğunluğu TÜRİB kaynaklarından alınmıştır.
Tarım ürünleri ticareti ve tarımsal sanayi sürecinde başta çiftçimiz olmak üzere tüm sektör paydaşlarının 'Emtia Borsacılığı'nı iyi biliyor olmaları çok önemli. Tabii daha yolun çok başındayız. Alınacak hayli mesafe var. Evet, bu uzun bir süreç ama çiftçiler ve sektör temsilcileri tarımsal üretim ve ticarette karar verirken, Türkiye Ürün İhtisas Borsası ve Elektronik Ürün Senedi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmalılar.
Bu onlara büyük avantajlar sağlayacak. Konuya önümüzdeki hafta devam ediyorum.
Çünkü yarım kaldı. Tanıtım konusunu da ayrıca ele almak istiyorum.
