Kimdir anne? Çocuğu doğuran mı yoksa onu büyüten mi? Ödüllü "Can" filmi bu sorudan yola çıkıp ana-baba olmayı, çocuk sevgisini ve pişmanlığı anlatıyor. Yönetmen Raşit Çelikezer çocuk sahibi olurken erkek ve kadın arasındaki farkın altını da çiziyor. Erkek, baba olarak hem bir erkek hem de bir koca olarak kadın üzerinde bir mutlak iktidar sahibi olmayı arzu ediyor.
Filmin hikayesi kısaca şöyle: Ayşe ve Cemal evleneli daha birkaç yıl olmuştur. İstanbul'da ancak geçinebiliyor ve mutlu mesut yaşıyorlardır. Tek eksikleri bir 'çocuk'tur. Normal yollardan çocuk sahibi olamayınca Cemal'in zoruyla illegal yollara başvururlar. Ancak bu kararları onların yuvasını dağıtacaktır. Başından beri bu duruma karşı tavır alan Ayşe çocuğu bir türlü bağrına basamaz ve çocuk bir yaşına gelirken Cemal evi terk eder. Ayşe çocukla bir başına kalır.
DÜNLE BUGÜN İÇ İÇE
"Can" filmi ilginç bir kurguyla, dün ve bugünü iç içe geçirerek hikayeyi anlatıyor. Ayşe oğlu Can ile tek başına yaşam mücadelesi verirken paralel kurguyla Ayşe'nin Cemal'le ilk yılları ve nasıl çocuk sahibi oldukları anlatılıyor. Yani bir nevi film içinde film. Sonlara doğru film sadece bugünde geçen tek bir hikaye olarak ilerliyor.
Hikayenin ilk yıllara baktığımızda Ayşe ve Cemal'in İstanbul'un varoşunda oturmakta ve evliliklerini bir çocukla taçlandırma peşinde olduklarını görürüz. Cemal'in kısır olduğu ortaya çıktığında bu mutluluk gölgelenir. Erkekliğinin toplum tarafından çocukla onaylanacak, karısının üzerindeki tahakkümü yine bir çocukla sağlanacak olması Cemal'i çıkmaza sokar. Hayati bir karar verirler ve yeni doğmuş bir çocuğu satın alırlar. Tabii ki bunu kimse bilmez. Ayşe dokuz ay boyunca hamile taklidi yapar. Ama asıl cehennem bebek geldikten sonra başlar. Çünkü Ayşe bir türlü çocuğu bağrına basamaz, annelik bağı kuramaz.
***
Yıllarca Yeşilçam filmlerinde çocuğu olmayan ailelerde sorunun/suçun yüzde yüz kadına atıldığı ve çözüm olarak da eve bir kuma getirildiği hikayeleri izledik. Yönetmen Raşit Çelikezer bu anlayışı ters yüz ediyor. Doktor, Cemal'in yüzüne kısır olduğu için baba olamayacağını söylüyor. Yönetmenin ana-baba olmaya farklı bir noktadan bakacağı daha başlarda belli olmuş oluyor. Yani "Can" bilinen ezberleri bozuyor.
Filmin asıl derdi ana-babalık ama sosyolojik olarak erkeklik ve kadınlığı da sorguluyor. Kadın olmak zor ama, erkek olmak da kadın olmaktan daha ağır bir mesele. Cemal işte bu ağılığın altından kalkmaya çalıştıkça dibe batıyor. Ayşe ise tipik bir varoş kadını. Eğitimi ve hayat tecrübesi yok ama önsezileri var. Can'la tek başına kaldığında ayakları üzerinde durmasını biliyor. Hayat kısa sürede onu olgunlaştırıyor. Can'la yaşadıkları ona kan bağı olmadan da anne olabileceğini öğretiyor. Kadının toplumsal gelişimini anlatması açısında da ayrıca önemli bir film "Can."
***
Yönetmen Raşit Çelikezer'i "Çocuklar Duymasın" dizisi ile tanıdık. Daha sonra çektiği ilk sinema filmi, "Gökten Üç Elma Düştü" ile beğeni topladı. Çelikezer hiç aceleye getirmeden gayet sakin hikaye anlatmayı biliyor. Oyuncu yönetiminde ise tartışmasız çok başarılı.
Oyunculuklara gelince... Oyuncuların her biri fevkalade güzel oynuyor. "Cemal"de Serdar Orçin, "Can"da Yusuf Berkan Demirağ rollerini yaşayıp, yaşatıyorlar. "Ayşe"de ise Selen Uçer'in performansına hayran kalmamak mümkün değil. Ayşe'nin ruh halini tüm ayrıntılarıyla yansıtıyor. Eminim bu rol genç oyuncuya yepyeni ufuklar açacak. Can'ın Sundance ve diğer yarışmalardaki ödülleri kuşkusuz Türk Sineması için ayrıca gurur verici.
Sıkı bir melodram seyretmek istiyorsanız Can'ı kaçırmayın derim.
Haftanın Filmi
Dikkat Bebek Var
Doğumlara çok yakın zamanda yolları kesişen 5 çift aynı dönemlerde bebek beklemenin heyecanını ve sevincini yaşarken, hamilelik sürecinin sıkıntılarına beraber göğüs gerip, en mutlu anlarına beraber şahit oluyorlar. Bu süreç hepsine şunu öğretiyor: Sen ne kadar plan yaparsan yap, hayat en beklenmedik şeyleri önüne koyar! Başrollerini Cameron Diaz, Jennifer Lopez ve Dennis Quaid'in paylaştığı komedi gülmek isteyenler için bire bir.
