Organik tarım yapanların sayısı giderek artıyor. Ama organik tarım yapıldığına uygun sertifika alanların sayısı henüz 7'yi buluyor. Ve bunun 6'sı da İzmir ve çevresinde yapılıyor.
Gazeteci, yazar Nedim Atilla'ya göre bunun nedeni İzmir'in içme suyunun sağlandığı göl çevresine fabrika yapılmasına, benzinci açılmasına izin vermeyen koruma kanunu. Bu yüzden bu bölge organik tarıma son derece elverişli.
Nedim Atilla bu bilgileri paylaşırken otobüsle havaalanından Seferihisar'a doğru yol alıyoruz. Yarımada tohum takas şenliğine gidiyoruz. Seferihisar, Urla, Karaburun ve Mordoğan belediyelerinin düzenlediği şenlik, geçtiğimiz yıllarda Torbalı'da yapılmış. Bu ikinci oluyor. Amaç her ilde ve ilçede yapılması. Çiftçinin tohumuna sahip çıkmasının tek yolu bu çünkü.
DENİŞTİRME TÖRENİ
Tohum takası yeni bir şey değil. Yüzyıllardır, muhtemelen binlerce yıldır süregelen bir durum. İyi mahsul alabilmek için tarla değiştirmek gerekliliğinden kaynaklanıyor. Aynı tarlada aynı mahsulü iki-üç yıl üst üste ekemiyorsunuz. Ekersiniz ama aynı verimi alamazsınız. Ya bir yıl tarlayı nadasa bırakmak gerekir ya da başka bir tohum ekmek.
Kuşadası'nda bulunan Değirmen Restoran'ın sahibi ve çiftçi Günsel Hanım, "Tarla değiştirmek mümkün olmadığı için tohum değiştiriliyor. Bunun adına da deniştirmek, denişik deniyor. Üstelik organik tarım yaparsanız bu süre 1 yıla iniyor." diye açıklıyor tohum takas şenliğinin nedenini.
Bir önemli sebep de kendi tohumumuza sahip çıkmak. Çiftçiler, 4. yıl önce kabul edilen tohum yasasına tepkili. Bu yasayla bin yıldır kullanılan tohumların yasaklanması ve yurt dışından ithal edilecek olan tohumların kullanılmasının zorunlu hale getirilmesi.
TOHUM YASASI
Hatta bu yüzden tohum takas şenliğinin yapılmaması için baskılar olmuş. Ancak belediye başkanları, çiftçiler, sivil toplum kuruluşları tohuma sahip çıkılması konusunda son derece duyarlılar. Ve de kararlı. Köylüler, tohum yasası ile, "Biz üreticilerin kendi tohumlarımızı üretmemizi ve diğer çiftçi kardeşlerimizle paylaşmamızı kısıtlıyor. Kendi tohumlarımızı çevremizdeki pazarlarda satmamızı yasaklıyor." diyorlar.
Seferihisar Kapalı Pazar Yeri'nde yapılan tohum takas şenliğinde, tohumlar zarflara konulup, isimler, adresler, tohumların türü, çeşidi yazıldı. Üreticiler birbirleriyle tohumlarını değiştirdi. Ya da deniştirdi. En çok salatalık tohumuna rağbet vardı. Ve de domates. Yerli karpuz, kavun da çiftçiler arasında deniştirildi. Benim takas edecek tohumum yoktu ama İstanbul, Karakiraz köyündeki bahçem için yağcılar köyündeki bir çiftçiden yerli karpuz tohumları aldım. Parayla değil, gönül rızasıyla...
Şenlik, büyük bir katılımın dikkatle dinlediği bir panelle açıldı. Son yıllarda katıldığım en kalabalık ve renkli panelde konuşulanlarla ilgili notlar yarına kaldı.
