Bisiklet kenti olmak için ne bekliyoruz?

İki yıl önce, İzmir Operası'nın Aşk-ı Memnu ve Carmina Burana temsillerini izlemek üzere İspanya'nın Gijon kentine indiğimizde, caddelerde bisiklet yolu olarak ayrılan bölüm hepimizi hayrete düşürmüştü.
Turne dönüşünde izlenimlerimizi yazarken, oradaki bisiklet yollarını fotoğraflarıyla belediyelerimize örnek göstermiştik. O koca sokakların neredeyse üçte birlik bölümü iki tekerlekliler için ayrılmış ve yol boyunca farklı bir renge boyanarak, zemine diğer araçların girmemesi izin uyarı işaretleri çizilmişti.
Otomobiller de, boşken bile bisiklet yolunu bir santim dahi taciz etmeden seyrediyorlardı.
***
İzmir'de de Büyükşehir Belediyesi'nin bisikleti özendirmek adına yabana atılmayacak projeleri var. Hem trafiği felce uğratan araç yoğunluğunu rahatlatmak hem de insanları spora yönlendirmek adına 'bisikleti teşvik etme' bilincine mutlaka sahip çıkmalıyız.
Ama kent içi bisiklet kullanımını artırmak için altyapı eksikliğini gidermek ve uluslararası standartlara göre bir planlama yapmak gerekiyor.
Bunun yolu da bisikleti sadece gezi değil, ulaşım aracı olarak görme ekseninden geçiyor. O yüzden, en azından il sınırlarında bisiklet yollarıyla kesintisiz bir ağ oluşturmak için kolları sıvamalıyız.
Elbette işin planlama kadar mühendislik gerektiren koşulları var. Çünkü bisikletçilerin tehlikesizce yol alabilecekleri teknik imkanları sağlamak ve onları araç trafiğinden soyutlamayı gözetmek çok önemli.
***
Doğrusu, olaya daha bilinçli yaklaşmak için haber merkezimizin bisiklet sevdalısı Şafak İnce'yi biraz konuşturmam gerekti. İzmir Bisiklet Derneği üyesi Şafak'tan dinlediklerimi köşeme sığdırmam mümkün değil ama yetkililer kadar araç sürücülerine de ışık tutacak kimi uyarılarına değinmek istiyorum.
İzmir'de tahmini 5 bin kişi, bisikleti ulaşım amacıyla kullanıyor. Üstelik bisiklete ilgi her geçen gün artıyor. Ama buna karşın, Büyükşehir'in sahil bulvarlarında oluşturduğu ve uzatmaya gayret gösterdiği bisiklet güzergahları ulaşım açısından çok yetersiz. Örneğin kentin iki yakasını bağlayan Altınyol'da, bisikletlere ayrılmış bir bölüm yok.
***
Ne yapacak bisiklet kullanıcısı? Ya semtler arasında gidip gelmekte bisikletten vazgeçecek ya da kendini tehlikeye atacak. Çünkü Trafik Kanunu kapsamında bir ulaşım aracı olan bisiklet, otomobil sürücüleri tarafından dikkate alınmıyor.
Araçların, bisikletlilerle arasında en az 1.5 metre mesafe bırakmaları lazım ki rüzgarıyla onları çekmesin ya da savurmasın. Bu konuda gerçekten çok duyarsız bir trafik kültürümüz var. Bisiklet kazalarının yükselen eğrisi de bunu kanıtlıyor.
Bir diğer yoksunluk ise tüm Avrupa ve gelişmiş ülkelerde, bisikletliler kendilerine yol sağlanamadığı yerlerde metro ya da otobüsleri kullanabiliyor. Ama bizde toplu ulaşım araçlarında da bisikletlere yer ve hak tanınmıyor. Bu şartlarda nasıl gerçek bir ulaşım aracı olarak yaygınlaşacak bisiklet?
***
Oysa Avrupa ve Amerika'da öğrencilere bisiklet kullanımı öğretiliyor, devlet bu alanda her türlü desteği sağlıyor ve neredeyse yollarda bisiklet sürücüsüne öncelik tanınıyor.
Yine de Büyükşehir'in özendirici tavrı umut vericidir. Ne de olsa bisikletçi sayısı arttıkça, bunun trafiğe ve ekonomiye olumlu katkıları anlaşılacak, altyapıya yönelme ihtiyacı da çabuklaşacaktır.
Bu yüzden Büyükşehir'in hayata geçirdiği "Bisiklet Bizden, Gezmesi Sizden" projesi kapsamında halka kiraladığı araç sayısını 120'ye çıkarma girişimi ile Bostanlı'daki bisiklet yolunu Kuş Cenneti'ne bağlama çalışmalarını takdirle karşılıyorum.
Umarım, çağdaş bir bisiklet kenti olma adımlarını hızlandırırız!