Arapça Nekbe, Türkçesi ise Büyük Felaket... 15 Mayıs 1948! Bu tarih, İsrail için bir devletin kuruluş günü... Filistinliler için ise nüfuslarının yüzde 67'sine tekabül eden 957 bin kişinin yurtlarından zorla çıkarılması, kültürel ve sosyal dokunun yok edilmesiyle başlayan ve günümüze kadar devam eden felaketler silsilesi anlamına geliyor.
TOHUMU NAPOLYON ATTI
Nekbe'nin ilk tohumu "Fransız General Napolyon Bonapart'ın fikriyle atıldı, Balfour Deklarasyonu ile şekillendi ve son olarak İsrail'in ilk başbakanı Ben Gurion tarafından somutlaştırıldı. İngiliz General Edmund Allenby, Aralık 1917'de Kudüs'ü işgal ederek, Filistin'in Birinci Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti'ne bağlılığını sonlandırdı ve "Siyonistlere" hareket alanı açtı.
İNGİLİZLERİN DESTEĞİ
Bölgenin 1917'de İngiliz mandasına girmesiyle Filistin'e Yahudi göçü daha da hızlandı. İngiltere Dışişleri Bakanlığının 1917 yılında yayımladığı ve Yahudilerin Filistin'de devlet kurmasını öngören "Balfour Deklarasyonu" ile İngilizler, İsrail'in kurulmasına olan desteklerini ilan etti. Filistin'de İngilizlerin manda yönetimi sona erer ermez, silahlı örgütler, 14 Mayıs 1948'de David Ben Gurion tarafından İsrail devletinin kurulduğunu duyurdu. Bu tarihten sonra Yahudilerin "kendilerine ayrılmış" bölgelere yönelik göçleri büyük ölçüde arttı. Nekbe'nin üzerinden 76 yıl geçti. Felaketlerin boyutu soykırıma kadar vardı. İsrail halkı bu olayın kazananı gibi görünse de aslında kazanan bir taraf olmadığı bugün daha net anlaşılıyor. Evet Filistin halkının acısıyla kıyaslanamaz ama İsrailliler de huzur içinde yaşayamıyorlar ve hiçbir zaman da huzurlu olamayacaklar.
BİLİMKURGU BELGESEL
Olayların bu aşamaya gelmesinin nedenini aşırılıkların körüklenmesi, insanlığın unutulması olarak görüyorum. Ama dünyada insanlığa dair hala bir umut varsa, kendi devletine karşı çıkan İsrail vatandaşları bunun göstergesi.
Yahudi asıllı Amerikalı film yapımcısı Sarah Ema Friedland ve Filistinli yazar ve film yapımcısı Rami Younis tüm bu yaşanan kötü olaylara inat bir araya geldi ve Lid adlı bir belgesel çektiler.
İsrail'in Lod kenti olarak bilinen, bir zamanların gelişen Filistin şehri Lid'de Nekbe (Büyük Felaket) döneminde yaşananları konu alan bilim-kurgu belgeseli Lyd (Lid), alternatif bir gelecekte Nekbe'nin gerçekleşmediği ve Filistin'de her dinden insanın birlikte yaşadığı bir olasılığa dikkati çekiyor. Maalesef bunun bir bilimkurgu ve artık bu noktadan sonra bir ütopya olması çok üzücü. Ama tüm bu kötülüğe inat hala iyi insanların bu dünyada yaşıyor olması, umutları filizlendiriyor.
