25 Aralık 1973'de kaybettiğimiz İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti'nin kilit isimlerinin önde gelenlerinden biri...
Birbirini izleyen ve Türkiyeye yön veren devrimlerin hepsinde Atatürk'ün hemen yanında yer almış bir komutan, bir devlet ve hükümet adamı.
* * *
İşte o büyük komutan ve devlet adamının hayatından kesitler.
* * *
* 1884'te İzmir'da doğdu.
* İlk ve orta öğrenimini Sivas'ta tamamladı. Daha sonra Mülkiye İdadisi'nde okuduktan sonra, 1897 yılında İstanbul'daki Mühendishane İdadisi'ne gitti.
* 1906'da Erkan-ı Harbiye Mektebi'ni birincilikle bitirerek kurmay yüzbaşı rütbesiyle Edirne'deki 2. Ordu'nun 8. Alay'ında bölük komutanlığına atandı.
* 1910-1913 yılları arasında Yemen İsyanı'nın bastırılması harekatına katıldı. Bu ve bundan önceki görevlerinde hudut problemleri ve asilerle yapılan anlaşmalarda başarılı hizmetleri ve mesleki özellikleriyle dikkati çekti. Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesi'nde kolordu komutanı olarak Atatürk'le birlikte çalıştı ve yıllardır süren dostlukları ile devletin geleceği hakkında ortak fikirleri gelişti.
* Suriye Cephesi'nde savaştı.
* Kuruluş aşamasındaki düzenli ordu ile Çerkes Ethem Ayaklanması'nın ve iç isyanların bastırılmasında etkin rol oynadı.
* Ocak ve Nisan 1921'de I. ve II. İnönü savaşlarında Yunan ilerlemesini durdurdu.
* İsmet İnönü, 24 Temmuz 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının ve egemenliğinin tanınmasını sağlayan Lozan Antlaşması'nı imzaladı.
* Cumhuriyetin ilanından sonra 1923-1924 yıllarında ilk hükümette başbakan olarak görev aldı, aynı zamanda Halk Fırkası Genel Başkan Vekilliği'ni üstlendi.
* 1934'te Soyadı Yasası çıktığında Atatürk'ün verdiği İnönü soyadını alan İsmet Paşa, başbakanlık görevini 1924-1937 yılları arasında da sürdürdü.
* Atatürk'ün ölümünden sonra 1938 yılında, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak seçildi. Cumhurbaşkanlığı'nın yanı sıra CHP Genel Başkanlığı'na da getirildi.
* İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye'yi savaş felaketinin dışında tutmayı başardı. Savaştan sonra çok partili siyasi rejime geçilmesinde en büyük destek oldu.
* 1950 genel seçimlerinden sonra CHP iktidarı Demokrat Parti'ye bırakırken, İsmet İnönü de cumhurbaşkanlığından ayrıldı ve 1960 yılına kadar Ana Muhalefet Partisi Genel Başkanı olarak siyasi yaşamını sürdürdü.
* 27 Mayıs harekatından sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi ve 10 Kasım 1961 tarihinde başbakanlığa atandı. 1965 yılında bu görevden ayrıldıktan sonra milletvekili olarak siyasi yaşamını sürdürdü.
* 1916 yılında Mevhibe Hanım'la evlenen İsmet İnönü üç çocuk babasıydı. 25 Aralık 1973'te ölen İnönü 27 Aralık'ta devlet töreni ile Anıtkabir'de toprağa verildi.
bi dakka!
Bir mini gezi için dükkanı üç gün için kapadık.
Haberiniz olsun, sevgili okurlar...
