Pandemi döneminde hemen hepimizin yaşadığı bir izolasyon durumu var. Buna bir çeşit zorunlu karantina uygulaması diyebiliriz. Nitekim İzmir'in Urla ilçesinde bir ada var. İsmi Karantina. Adanın ismi, orada yapılan tecrit uygulanmasından geliyor. Dışarıdan gelen gemilerde hastalık taşınma şüphesi varsa, gemi ve içindekiler orada karantinaya alınırmış. Gemidekilerin 4o gün süreyle karaya ayak basması engellenirmiş. Sebep? Eğer gemide virüs varsa onun yayılmasını engellemek. Neden 40 gün? Bulaşıcı hastalığın insan vücudunda taşınma süresi buymuş. 40 gün içinde hasta ya iyileşir ya da ölürmüş. Peki karantina ismi hangi dilden geliyor? İtalyancadan. İtalyancada quarantine ne demek? Bu bir sayı. 40 demek... Gelelim çile konusuna... Türk sanat müziği icra edilen bir ortamda 'Çileeee! Aaaah Allah! Çile bülbülüm çile!' diye bağırdığımız durumlar haricinde neşe değil de elem keder, sıkıntı çağrıştıran; günümüz Türkçesinde artık sadece olumsuz anlamlara daralmış bir kavram bu. Oysa aslı öyle değil. Yüzümüzdeki beneklerin adı çil mesela... Çile de aynı kökten. Farsça, çille... Kırk günlük süreyi ifade eder. Bu kırk günlük sürede tarikat erbabı kendini dış dünyadan ve dünya nimetlerinden izole eder. Tamamen ibadete ve nefis terbiyesine adanmış bir zaman dilimidir. Eh, bunun her nefsin kaldırabileceği bir uygulama olmadığı düşünülürse sözün 'çile çekmek'e daralması normal karşılanabilir. Yani karantina da çile de dünyanın iki ucunda aynı sayıyı ama bambaşka anlamları temsil ediyor.
GODFATHER, KİRVE
Vaktinin efsanevi dizilerinden Kurtlar Vadisi izlerken bir karakter peydah oldu. Karanlık, korkulan bir tip. Lakabı Kirve... Eh, izlediğimiz mafya dizisi ya, bir anda beynimde bağlantılar kuruldu. Önce Kirve sözcüğünün Güneydoğu Anadolu'daki anlam ve fonksiyonuna bakalım. Evet, kirvelik müessesesi erkek çocuğu sünnet sırasında tutan aynı zamanda sünnet masraflarını da ödeyen kişiye işaret ediyor. Ediyor da kirvenin vazifesi bu kadarla sınırlı değil. Dedik ya, müessese bu! Fonksiyonu çok daha büyük. Kirve, bir nevi gönüllü amcalık. Babaya yakın bir hak. Sen artık o çocuğu ömür boyu himaye edeceksin. Ailesi güçten düşerse maddi manevi koltuk çıkacak, kol kanat gereceksin. Eş anlamlısı değil ama fonksiyon olarak kirvenin benzeri batıda var. Godfather yani vaftiz baba... Hıristiyanlıkta yeni doğan çocuk kilisede suyla bir nevi kutsanırken çocuğun vaftizine tanıklık eden ve daha sonra da ömür boyu onların ruhsal oluşumuna yardım etmeye istekli kişi. Bir nevi sponsor... Bu dini kavram Amerikalı yazar Mario Puzo'nun 1969 tarihli kitabının ismi oldu. Romanda (ki tüm zamanların en beğenilen filmlerindendir) mafya babası Corleone'lerin öyküsü anlatılır. Burada kast edilen benzerlik de mafya babasının aile'sinin koruyucusu ve sağlayıcısı olduğudur. Muhtemelen Kurtlar vadisi yazım ekibi de bu benzerliği görerek Kirve isimli bu mafyatik karakteri yarattı.
