Nisan ayında enflasyon belirgin bir sıçrama yaptı. Merkez Bankası Başkanı Başçı'nın her fırsatta vurguladığı gibi... Şunu da eklemeyi ihmal etmiyordu Başkan Başçı; "Enflasyon Mayıs'ta zirve yapacak, Haziran ayı itibariyle de orta vadeli öngörülerimize paralel hale gelecek."
Her iki temel enflasyon göstergesi de aylık bazda yükseldi. Verilerden maliyetlerin imalat kesiminde arttığını, buna karşın elektrik ve gazda aşağı doğru geldiğini gözlemliyoruz. Tüketici enflasyonundaki artışın üretici enflasyonuna nazaran daha fazla olduğu da dikkat çeken diğer bir husus Nisan ayı rakamlarından.
Öncelikle TÜİK tarafından açıklanan son enflasyon verilerini değerlendirelim, ardından yükselen enflasyon karşısında Merkez Bankası'nın tam faizleri indirmeye hazırlandığı dönemde herhangi bir politika değişikliğine ihtiyaç duyabilme ya da indirimi geciktirebilme olasılıklarını irdelemeye çalışalım...
MALİYET ENFLASYONU ZİRVEDE!
Üreticilerin bir ay içinde üretimlerindeki maliyet değişimini gösteren Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) bildiğiniz gibi kısa süre önce TÜİK tarafından değiştirilmiş ve Yurtiçi ÜFE olmuştu. Yani, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksi haline getirildi. Yİ-ÜFE Nisan ayında yüzde 0.09 oranında yükselmiş. Son ay yerinde saymasına rağmen geçen yılın aynı döneminde yüzde 1.70 seviyesinde olan maliyet enflasyonu 1 yıl süre sonra yıllık bazda yüzde 12.98 ulaşmış. Bir yılda gerçekten göz ardı edilemeyecek bir sıçrama. Yİ-ÜFE'nin genel olarak bu yıl içindeki artışında kur hareketlerin yani TL'nin değer kaybetmesine bağlı olarak ithal girdilerin pahalılaşması unsuru önemli rol oynadı. Kurların fırlaması ile geçen yılın ikinci çeyreğinde imalat sanayi fiyatları yüzde 3.97 artmıştı. Üçüncü çeyrekte ise dar bir alanda başlayan yükseliş eğilimi ne yazık ki dayanıklı tüketim malları ve diğer mal gruplarına yayılmıştı.
Ana sanayi gruplarından aramal ve dayanıksız tüketim malları üretim maliyetlerindeki artış geçen ay yüzde 12.98'e gelen Yİ-ÜFE seviyesini aşmış. Her iki alt gruptaki yıllık bazdaki artış oranları sırasıyla yüzde 13.54 ve 13.89.
Talep enflasyonunun göstergesi TÜFE'nin yükselişinde bugüne kadar işlenmemiş gıdanın etkisi aslan payını alıyor faktörler arasında. Nisan ayında ilk sırayı "giyim ve ayakkabı grubu" almış işlenmemiş gıdanın elinden... Bu gruptaki artış oranı yıllık yüzde 13.10 düzeylerine kadar çıkmış. Ulaştırmadaki artış da yüzde 13.84'lere ulaşıyor.
İNDİRİM ERTELENMEZ
Nisan ayı itibariyle enflasyon öngörülerin üzerinde bir patika izliyor. Mayıs ve Haziran'da da aynı şekilde devam edecek. Bu gerçeği kabullenen Merkez Bankası enflasyon hedefinde revizyon yaptı ve hedefini yüzde 7.6'ya çıkardı. Yükselen enflasyon karşısında Merkez Bankası nasıl tavır alır? Başkan Başçı 2014 Nisan Enflasyon Raporu'nun sunumunu yaparken "faiz artırımı" konusunda pozitif olduklarını dile getirmişti. Dolayısıyla fiyat istikrarının ana hedef olduğu gerçeğini göz önünde bulundurduğumuzda kritik soru şu; faiz artırımı gecikir mi?
Talep koşullarında düzelme var bir süredir iç ve dış talep dengelemesi yapan Merkez Bankası'na göre... Nihai yurtiçi talep ılımlı seyir gösterirken, ihracatın ithalattan daha hızlı artması talep bileşenlerini dengeliyor. Aynı zamanda kurlardaki yukarı yönlü baskının azalmasıyla ithalat fiyatları da öngörülerle uyumu hale geliyor. Sonuç olarak, yaz ortalarında enflasyon zirveden az da olsa aşağı doğru gelecek gibi görünüyor. Bu durumda Merkez Bankası da Mayıs ayında faiz indirimini gündeminden çıkarmayacaktır.