Eylül ayı enflasyon verileri piyasaların beklediği gibi biraz daha yükseldi. Hem bazı öncü göstergelerden hem de anketlerden enflasyonun izlediği yukarı yönlü patikanın devam edeceği belli idi. Gerek iç gerekse küresel gelişmeler önümüzdeki birkaç ayda da ne yazık ki trendin bozulmayacağını destekliyor.
Son veriler sonrasında Tüketici Fiyat Endeksi, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksine göre biraz daha fazla artmasına rağmen yıllık verilere göre aralarındaki makas çok az olsa da azaldı. TÜFE geçen ay yüzde 1,25 artarken maliyet enflasyonun ölçütü Yİ-ÜFE yüzde 1,55 düzeyinde yukarı gelmiş.
Aylık veriler sonrasında TÜFE yıllık bazda yüzde 19,58 seviyesine yükselmiş oldu. TÜFE'nin yukarı yönlü hareketinde başta gıda olmak üzere 5 ürün grubu etkisini göstermiş.
Gıda ve alkolsüz içecekler Eylül ayında yüzde 28,79 ile aslan payına sahip olmuş. Ev eşyaları yüzde 23,27 ile gıdayı takip ediyor. Sonra otel ve lokantalar ile konut ve ulaştırma geliyor. Konut genelde TÜFE ortalamasının altında kalırdı. Geçen ay o grup da potaya girmiş.
ENERJİ ETKİLİ OLDU
Bir kaç aydır değişmeyen bir resim var. TÜFE'nin daha da yükselmesini alkollü içecekler ve giyim grupları engelliyor. Daha önce alkollü içecekler ve tütün grubunda vergi ayarlamaları kullanılır ve bu yüzden bu grupta fiyat artışı olurdu. Ancak bir süredir vergi ayarlaması yapılmadığı için fiyat artışları da oldukça sınırlı kalıyor. Giyim grubu halen pandemi yüzünden kapanma etkisini tam olarak üzerinden atamadı. Ancak maliyet artışları yakın zamanda giyim grubuna yansıyabilir ve gıdanın TÜFE'ye aşağı yönlü etkisi de azalabilir. Yİ-ÜFE geçen ay yüzde 1,55, yıllık bazda ise yüzde 43,96 düzeyinde gerçekleşmiş. Maliyet enflasyonun bu seviyelerde olmasının nedeni beklediğimiz gibi enerjinin küresel düzeyde kontrolden çıkmış olması. Enerjinin yıllık artışı Eylül ayı itibarıyla yüzde 62,38'e kadar çıkıyor.
İmalat sektöründeki maliyet artışları ortalamanın üzerinde iken geçen ay yıllık düzeyde Yİ-ÜFE'nin gerisinde kalmış. Büyümenin öncü göstergelerinden dayanıklı tüketim malları ve yatırım sinyali veren sermaye malları gibi gruplar ise sırasıyla yüzde 29,25 ve yüzde 26,33 oranında kalmışlar.
EKİM AYI ÇOK ÖNEMLİ
Rakamlar böyle. Alım gücümüzü etkilemesi açısından sade vatandaşlar olarak bizleri enflasyon seviyesi tabi ki yakından ilgilendiriyor. Ama alım gücü dışında diğer olumsuz etkilerin yansımaları ise Merkez Bankası'nın para politika seti uygulamalarına kalıyor. Merkez Bankası enflasyonun geçici olduğunu düşünüyor. Gıda, ithalat fiyatları ve tedarik sürecindeki aksaklıklarının yanı arz şoklarının yarattığı etkiler olarak değerlendiriyor.
İşte bu yüzden para politikasının etkileyeceği unsurları ve arz şoklarının ayrıştırılarak "çekirdek enflasyonun" baz alınmasını doğru buluyor. Geçen ay Özel Kapsamlı TÜFE C grubu yüzde 16,98'e çıkmış. Kısacası Merkez Bankası'na göre enflasyon yüzde 17, politika faiz oranı ise yüzde 18.
Enerji yüzünden enflasyon Ekim ayında hatta Kasımda da yükselebilir.
Kuşkusuz çekirdek enflasyon da... O zaman PPK 21 Ekim'de nasıl bir karar verecek? Piyasalar gözünü Ekim ayı toplantısına çevirmiş durumda.
