Türkiye'de dul ve yetim aylıkları konusu çok merak ediliyor. Bu konuda bize de fazlaca soru ulaşıyor.
Bunlardan birisi ve cevabı şöyle:
Birkaç ay önce eşimi kaybettim. Eşim SSK emeklisi idi. Şimdi onun maaşını almak için başvuracağım. Ancak ben de bir firmada çalışıyorum ve maaş alıyorum. Emekliliğime de az kaldı. Acaba eşimin maaşını alabilir miyim? Hatice KURU
Öncelikle başınız sağ olsun. Dul maaşı diye de ifade ettiğimiz ölüm aylığı, ölen sigortalının eşine verilmektedir.
Burada ölenin kadın ya da erkek olması fark etmiyor. Çok bilinmemesine rağmen eşi ölen bir erkek de evlenmediği sürece ölüm aylığı alabilir. Dul aylığı ile yetim aylığının farkı bulunuyor.
Dul eş çalışsa da emekli olsa da eşinin maaşını alabiliyor. Ancak yetimlerin gelirinin olmamasına bakılıyor. Dolayısıyla siz de Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurarak eşinizden dolayı ölüm aylığı bağlanmasını talep edebilirsiniz. Çalışıyor olmanız ya da daha sonra emekli olup emekli aylığı almanız buna engel değil. Bir gelirinizin olması, sadece alacağınız ölüm aylığı oranını yüzde 75'ten yüzde 50'ye düşürecektir. Eşinizden alacağınız ölüm aylığını durduracak tek olay sizin evlenmeniz olacaktır. Yeniden evlenmeniz halinde maaşınız kesilecektir.
Zaten böyle bir durum olduğunda mutlaka SGK'ya bildirmeniz gerekir. Bildirmez ve maaşı almaya devam ederseniz, tespiti halinde sizden faiziyle geri alınır.
DOĞUMLAR EMEKLİLİĞİ ÖNE ÇEKER
Sigortalı olduktan sonra zaman zaman çalışmalarım oldu ama yeterince prim biriktiremedim. 2 çocuğum var. Bu çocuklar için doğum borçlanması yaparsam sigorta başlangıcım geri çekilir mi? Erken emekli olabilir miyim? Meserret AYDIN
Öncelikle belirtelim doğum borçlanmaları askerlik borçlanmasında olduğu gibi sigorta başlangıcını geriye çekmiyor.
Ancak size prim kazandırıyor ki her bir çocuk için 2 yıl avantajınız oluyor. Eğer yaşınız tamam ve priminiz eksikse, bir çocuk için 2 yıl borçlanıp bu kadar süre çalışmaktan ya da emekliliği beklemekten kurtuluyorsunuz. Sizin de iki çocuk için 1.440 gün yani 4 yıl kazanma şansınız var. Tabii priminiz ne kadar eksik ise o kadar borçlanma yapmalısınız.
Boşuna para ödemeyin. Eğer yaşınız da dolmuşsa 4 yıl erken emekli olma şansınız olacak.
Sigorta ve yaş bilgilerinizi de gönderirseniz, sizin için hesap yaparız. Doğum borçlanması için SGK'ya müracaat edebilirsiniz.
Borçlanma miktarları brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar oluyor. Bu yıl için aylık borçlanma tutarı 649 lira 44 kuruş olarak hesaplanıyor.
MAZERET İZİNLERİ FARKLILIK GÖSTERİR
Orta ölçekli bir firmayız. Çalışanlarımız yıllık izinlerinin dışında zaman zaman mazeret izni talep ediyor. Bunları karşılamak zorunda mıyız? Hangi hallerde mazeret izni verebiliriz? (İsmi saklı)
İş kanunumuz işçiler için belli durumlarda mazeret izni kullanma hakkı tanımıştır. Yani yıllık izinlerinin dışında mazeret izinleri de bulunuyor. Ancak her sebep mazeret izni olarak kullanılamıyor. İşçinin evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün ücretli izin hakkı vardır. Ayrıca yine işçilerin en az yüzde 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin hakları bulunmaktadır. Basın çalışanları ve kamu personeli için mazeret izinleri farklılık göstermektedir.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
1972 doğumluyum, 10.11.1994 tarihinde sigortalı oldum. 6900 günüm var. Askerliğimi sigortadan önce yaptım. Ne zaman emekli olurum? Halil DELİCE
25 yıl, 55 yaş ve 5750 prim gün şartlarına tabisiniz. Priminiz tamamlanmış. Askerliğiniz size avantaj sağlayacak. Eğer 7 aylık bir borçlanma yaparsanız bu kez 54 yaşında yani 1 yıl erken emekli olursunuz. Bu durumda emeklilik yılınız 2026 olacaktır.
1980 doğumluyum. 2002 yılından bu yana çalışıyorum. Emeklilik için ne yapmam lazım? Hatice YILMAZ
İşe giriş tarihinize göre emeklilik şartlarınız 58 yaş ve 7 bin gün prim şeklinde oluyor. Bu durumda çalışmaya devam edip priminizi tamamlamanız gerekiyor. 58 yaşınızın da dolması lazım.
1968 doğumluyum. İlk sigortam staj sırasında 1985 tarihinde yapıldı. Daha sonra Ocak 1990 tarihinde çalışmaya başladım. Emeklilik hesabım nasıl yapılacak? Yaşar ALABIYIK
Staj sırasında yapılan sigortalar maalesef hem başlangıç sayılmıyor hem de emeklilik hesabına katılmıyor. Bu durumda 1990 yılındaki girişinize göre 25 yıl, 52 yaş ve 5525 gün şartlarınız var. Priminiz tamam ise 2020 yılında emekli olursunuz.
