Bu kentin, adını taşıdığı ilçe sınırlarını fersah fersah aşan bir tiyatrosu var.
Profesyonelliği, idari yapısı, dünya görüşü, repertuvar seçkisi, sanat bilinci, başarı ivmesi, muhalif kimliği ve izleyici potansiyeliyle 'Bornova Belediyesi Şehir Tiyatrosu', İzmir'in çapını aşan bir kalite çizgisi tutturmuş gidiyor.
Sahnelerin soytarılık ve ucuz komedilere terk edildiği, sanatın temsil ettiği değerlerin tümüyle yozlaştığı bir dönemde nasıl oluyor da Bornova Şehir Tiyatrosu'nun çıtası sürekli yükseliyor?
Geçen hafta, Uğur Mumcu Kültür Merkezi Sevda Şener Salonu'nda sergiledikleri Arthur Miller'ın 'Cadı Kazanı' oyunu bunun en güzel yanıtıydı.
***
Baştan belirteyim. O gece oyuncuların hayranlık uyandıran performansları, belediyenin tiyatro okulunda yetişen gençlerin ekip ruhunda gizli.
Çünkü oyundan sonra hepsinin ifade ettiği gibi, erken yaşlardan beri aynı sahnenin tozunu yutan kursiyerler özgürce düşünme ve kendini ifade etme cesaretinin yanında, arkadaşlık, dayanışma ve birlikte üretme duygusuyla başarının harcını karmışlar.
Birçoğunun tiyatro eğitimi belediye kurslarıyla sınırlı değil. İçlerinde Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları'nı bitiren, yeteneğiyle dikkat çekerek dizilerde bile boy gösteren arkadaşlarımız var. Ama sanatında geldikleri nokta hiçbirini 'Bornova Şehir Tiyatrolu' olma kimliğinden uzaklaştırmamış.
***
Arthur Miller, Amerikan rüyasının kokuşmuş yüzünü, düzenin ayak oyunlarıyla kendi felaketlerini hazırlayan bireyler üzerinden yansıtan oyunlarıyla çağdaş tiyatroya damgasını vurmuştur.
'Satıcının Ölümü', 'Hepsi Oğlumdu' gibi eserleri, Miller'ı kendi ülkesinde iktidarın hedef tahtası haline getirmiştir.
'Cadı Kazanı' ise Ortaçağ karanlığında yaşanan gerçek olaylardan yola çıkarak bağnazlık, paranoya ve inanç zorbalığının günümüzdeki izdüşümüdür. Miller'ın oyunu, 17'nci yüzyılda Salem'de cadı oldukları ve Şeytan'la işbirliği ettikleri gerekçesiyle toplanan insanların, sonu idamlarla biten yargılanmalarına dayanır.
***
Salem'de yasaklanmasına rağmen ateş etrafında dans eden ve hayvan taklitleri yaparak eğlenen genç kızların aileleri, bunu onlara cadıların yaptırdığına inanır. Cezalandırılmaktan korkan kızların yalanı sürdürmesiyle, Salem'in saygın insanlarına da sıçrayan suçlamalar yüzünden 150 kişi hapse atılır, 19 insan asılır, 4'ü de cezaevinde ölür.
Arthur Miller, 'cadı avı' ile yaratılan korku imparatorluğuyla, kendi dönemindeki siyasal baskılara, haksız yargılamalara, hak ve özgürlüklerin engellenmesine dikkat çekmek istemiştir.
***
Ya Bornova Belediyesi Şehir Tiyatrosu neden, hem de şu dönemde 'Cadı Kazanı' oyununu sahneledi dersiniz? Herhalde geçmişin karanlık günlerini hatırlatmak adına değil.
Ülkemizde totaliter bir rejim anlayışının hizasında sürdürülen davaların, muhalif kesimde 'susturucu' etkisi uyandıran tutukluluk hallerinin, kanıtları yıllarca önlerine konulmayan insanların 'terör örgütü üyesi' yaftasıyla tecrit edilmelerinin traji-komik boyutları, kökeni Ortaçağ'a uzanan 'cadı avcılığı'yla şablon gibi örtüşmüyor mu?
İşte size, siyaset güncesine tiyatronun diliyle imza koyan gerçekçi ve sorumluca bir tavır...
***
Aksettiği mesaj bir tarafa, sanatsal açıdan da gayet keyifli, olayların gerilimini iliklerimize kadar hissettiğimiz müthiş bir oyunculuk vardı sahnede.
Onur Erdoğan'ın başarıyla yönettiği 'Cadı Kazanı', dekorundan ışık, müzik ve efektlerine varıncaya dek, mükemmel bir bütünlük içinde gözümüzü kırpmadan izlediğimiz sahneler yaratmış.
Emekçi kadrosunun uzun listesini sıralayamadığım için af dileyerek, oyunda tuzu biberi olan herkesi yürekten kutluyorum. Tabii bu ortamı yaratan Bornova Belediye Başkanı Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır ve kültür sanatın direği Ümit Tunçağ'ı da...
